Saturday, December 12, 2020

ઈશ્વર...

 શ્રદ્ધાના નામે અંધશ્રદ્ધા વેચાય છે..

ઈશ્વરના નામે પથ્થરો પૂજાય છે...


વિશ્વાસના હવે વળતર અપાય છે...

ને પાખંડના પણ બજાર ભરાય છે...


કર્મોનો હિસાબ કોણે જાણ્યો છે..!!

ને કપડાથી માણસ  ઓળખાય છે...


ધર્મમાં ભળી ગયું છે આજે ધતિંગ.. 

મંદિરમાં પણ ઈશ્વર ક્યાં દેખાય છે..!


જાણે છે કાળા માથાના માનવીને..

જગતનો નાથ પણ જોને મલકાય છે...jn

Friday, November 27, 2020

નૂતન વર્ષાભિનંદન...

દીપાવલીના દિપક પ્રગટાવ્યા છે..

નવા વર્ષે નવા સંકલ્પો સજાવ્યા છે...


સૌ કોઈની નાની મોટી ભૂલોને ભૂલી...

સમજણ કેરા સૂરોને રેલાવ્યા છે...


સજાવ્યા છે ઘર કેરા આંગણ  અમે..

શરીર સાથે વિચારોને ચમકાવ્યા છે...


સૌના જીવનમાં અજવાળું કરવા..

રાગ દ્વેષને અમે અમારા દફનાવ્યા છે...


નૂતન વર્ષાભિનંદન છે સૌને અમારા...

જગતના નાથ પાસે આશિષ મંગાવ્યા છે...jn


જે. એન. પટેલ (જગત)

Friday, October 16, 2020

જગત જનની જગદંબા... ગરબો

તમે રમવા પધારો જગદંબા રે...

શિવજીને સાથે તમે લાવજો રે...

તમે રમવા પધારો જગદંબા રે....

હે... માંડવો રોપ્યો છે અમે તારા ધામે...

હે તમે... હે તમે... હે તમે...

તમે આવો તો રમઝટ જામે રે...


હે.... ઘર ઘરમાં ગુંજે છે નાદ તારા નામનો...

હે તારા...હે તારા...હે તારા...

તારા અંતરે નાદ મારા કામે રે...


હે... શક્તિ નો ભંડારો લઈને બેઠી છે...

હે તું તો.. હે તું તો.. હે તું તો...

તું તો બેઠી છે ચારે કોર ધામે રે...


હે... મહિસાસુર મારી અસુર સંહારે...

હે પછી... હે પછી... હે પછી...

પછી જગતે જગદંબા પામે રે...


તમે રમવા પધારો જગદંબા રે...

શિવજીને સાથે તમે લાવજો રે...

તમે રમવા પધારો જગદંબા રે....jn


જે. એન. પટેલ (જગત)

Saturday, September 12, 2020

ઈચ્છાઓ...

 સ્વતંત્રતામાં સ્વચ્છંદતા ભળી છે..

એટલે જ કુટુંબોની પથારી  વળી છે..


સૌને જોઈએ આજે મન ગમતી લાડી..

ઘર ને સાચવવા લક્ષ્મી ક્યાં મળી છે..?


ગાડી ને વાડી ઇચ્છાઓથી પર છે..

મહત્વકાંક્ષાની ઇચ્છાઓ ફળી છે...


ભાવ ને ભૂલી ભોગમાં રમમાણ છે..

જોઈ વડવાઓની આંતેડી બળી છે...


જોઈલે જગતના નાથ તને કહું આજે..

પૂર્ણનો, તોય ઇચ્છાઓ અધુરી ભળી છે...jn

Wednesday, September 9, 2020

જન્મ દિવસની શુભેચ્છા...

 
સુરાવલી ના પગલે ચાલ્યા ડગલા માંડી આજે..
નિશદિન ઉત્સવ માણે પરિવાર નિજાનંદ કાજે...

જીવનમાં ઉત્સાહ ભરતો એકલતાને દૂર કરતો..
ભક્તિના ભાવમાં સૂર ના તાલમાં સૌ કોઈ જાગે...

નિશદિન નિતનવા શબ્દોના ટાસ્ક સંગ વિહરતો..
જિંદગીની રફતાર માં ખુશી ખુશી એ ભાગે...

સ્પર્ધાને માણતો, સૌને વધાવતો ને હરખાતો..
જીવન જંગ ખુમારીથી લડતો સૂર-લયના તાલે...

સંગીતમય બન્યું છે સુરાવલી ને સંગ જગત..
પરિવારિક ભાવ ને સ્નેહ છલકે કોઈના ભાલે...

સુરાવલી ના પગલે ચાલ્યા ડગલા માંડી આજે..
નિશદિન ઉત્સવ માણે પરિવાર નિજાનંદ કાજે...jn

જે. એન. પટેલ (જગત)

Sunday, September 6, 2020

પ્રેમ એટલે...

 કોઈના વિચારોમાં સતત 
તમારા વિચાર...
કોઈના મોઢામાં સતત 
તમારા નામનું રટણ...
કોઈની આંખોમાં સતત 
તમારો આભાસ...
કોઈની કલ્પનામાં સતત 
તમારું દોડવું...
કોઈના સમણામાં સતત 
તમને જગાડવું...
કોઈના સાથે હોવાના 
અહેસાસ માત્રથી તમારા  
જગતમાં તમારું અસ્તિત્વ...jn

Thursday, August 20, 2020

ગજાનન મારા.....

ગજાનન મારા સૂંઢાળા...

ગજાનન મારા દુંદાળા...

મોદક ત.મ.ને. વ્હાલા....

ગજાનન મારા.....


બુદ્ધિમાં તમે શ્રેષ્ઠ છો.. 

ને પ્રથમ પૂ...જા...નારા..

ગજાનન મારા....


એક હાથમાં ગદાને ધારી..

કાનમાં કું..ડળ પ્યા...રા...

ગજાનન મારા....


ગણનાનાથ તમે કહેવાયા..

મૂષક પર.. સ...વા.રા...

ગજાનન મારા....


મહાદેવ ના પુત્ર રત્ન છો..

પાર્વતીના... પ્યા..રા......

ગજાનન મારા....


ગજાનન મારા સૂંઢાળા...

ગજાનન મારા દુંદાળા...

મોદક ત.મ.ને. વ્હાલા....

ગજાનન મારા....jn


જે. એન. પટેલ (જગત)

Friday, July 10, 2020

विश्व जन दिन।।।

हम दो हमारे दो फिर भी हम हो गए सेंकड़ों आज।
संसार के पैऐ घुमाते चले बस यही एक काम काज।

देश भक्ति दिखाई कीतनोने पर देश भक्त कौन ?
ढिंढोरा पीटने लगे, ना तो कोई लक्ष्य था नाही कोई साज।

मुखमें रखतें हैं राम नाम और बगल में रखते हैं छूरी।
फिर भी हम करते हैं इंतजार, कोई तो लाएगा रामराज।

विश्व जन दिन मनाते हैं और सोचते हैं क्या हुआ लाभ।
हम दो और सिर्फ हम दो, आओ ऐ संकल्प करें आज।

सारे जगत को कहें हम जन संख्या घटाऐ देश बचाऐ।
करें मिलकर आज काम ऐसा , भारत माता करें नाज।।...jn

પ્રેમ એટલે...

આપણા ખોળામાં 
બાળક ઊંઘી જાય 
તે દુનિયાની સૌથી 
શાંત અને ઉમદા 
લાગણીઓની 
ક્ષણોમાંની
 થોડીક ક્ષણો...jn

Tuesday, July 7, 2020

ગુરુ પૂર્ણિમાની શુભેચ્છાઓ...



।।कृष्ण॔ वन्दे जगदगुरुम्।।

ગુરુ પૂર્ણિમા એટલે સંસ્કૃતિના ઘડવૈયાઓને  કૃતજ્ઞતાપૂર્વક નમસ્કાર કરવાનો દિવસ.

ગુરુ પૂજન એટલે તત્વ પૂજન, જ્ઞાન પૂજન, સત્ય પૂજન, ધ્યેય પૂજન, વિચાર પૂજન, સંસ્કૃતિ પૂજન.  જગદ્દ ગુરુ ભગવાન  શ્રીકૃષ્ણના માધુર્યથી ભરપૂર  શ્રીમદ્દ ભગવદ્દ ગીતાનું પૂજન.

ગુરુ પૂર્ણિમાનો દિવસ એ  વ્યાસ પૂર્ણિમાનો દિવસ પણ છે."व्यासोच्छिष्टम् जगत् सर्वम्" એટલેકે જગતનો એક પણ વિચાર એવો નથી કે જેનો વ્યાસના वाड़मय માં એક યા બીજા સ્વરૂપે ઉલ્લેખ ન થયો હોય.  સમગ્ર વિશ્વ જેમનું ઋણી છે તેવા મહર્ષિ વેદ વ્યાસને નમસ્કાર.

આજના દિવસે અર્જુન જેવા શ્રેષ્ઠ શિષ્ય બનવાનો સંકલ્પ કરીએ તો ઉત્સવની  ઉજવણી સાર્થક થાય. 

શ્રેષ્ઠ શિષ્યત્વ માટે  નમ્રતા  ( Humility), અદમ્ય  જીજ્ઞાસા  (Inquisite spirit ) અને સેવા ભાવનાથી (sense of service ) તત્વદર્શી જ્ઞાની પાસે જવું જરૂરી છે. 

નમ્રતા એટલે જ્ઞાન જેમની પાસેથી મેળવવાનું છે તેમને મારી બુદ્ધિ, મારો વિચાર, મારો નિર્ણય  સમર્પિત.  નમ્રતામાં પ્રેમ, આદર અને શ્રદ્ધાનો સમન્વય હોય તો આ જ્ઞાન સંક્રાન્ત થાય.  🙏🏻

Sunday, July 5, 2020

"અનાથ નો સાથ"(ભાગ 3)..

સૂર્ય પ્રભા: હે ભગવાન આ બધું શું થઇ રહ્યું છે
વૈભવી: સાસુમા! બધું જ બરાબર થઈ રહ્યું છે મને તમારા બધાની સાથે નહિ ફાવે
સૂર્ય પ્રભા: તો અમે પણ એકલા નહી રહીએ (ગુસ્સામાં) દેવ કાન ખોલીને સાંભળી લે તું જ્યાં જઈશ ત્યાં અમે તારી સાથે આવીશું
 વૈભવી: એ મને નહીં પહોંશાય હું અને દેવ એકલા જ રહેશું
દેવ: હા! મમ્મી વૈભવી ને બધાની સાથે નથી ફાવતું અમે એકલા રહીએ તો તને શું વાંધો છે રજાના દિવસે તારી પાસે તને મળવા આવી જઈશ
વૈભવી: જો દેવ મને ડોક્ટરે કામ કરવાની ના પાડી છે એટલે કામવાળી બંધાવી દઈશું! પણ સામાન બદલવો મને નહીં ફાવે એટલે જ સાસુમાને કહી દે તે જ ઘરમાંથી તેમના ભાગ નો સામાન લઈ જતા રહે
દિવ્ય પ્રકાશ: નામ વૈભવી છે પણ સંસ્કાર નો વૈભવ તો તારામાં બિલકુલ નથી
વેવાણ: (આવે છે) કેમ બધા ચિંતામાં છો
સૂર્ય પ્રભા: તમારા કારણે આ તમારી દીકરીને અમારાથી અલગ થવું છે
વેવાણ: એમાં શું વાંધો છે તે બિચારીને બધાની સાથે રહેવું ગમે નહીં તો
દિવ્ય પ્રકાશ: તો એટલે આ કંઈ રમત નથી તમારા માટે સહેલું હશે પણ અમારા માટે તો ઘણું કઠિન છે
વૈભવી: મમ્મી હું સાસુ સસરા અને વિધવા નણંદ સાથે બિલકુલ નહિ રહી શકું
વેવાણ: રહેવાની જરૂર પણ નથી
ધનશ્રી:(આવે છે બધી જ વાતો સાંભળે છે) જો વૈભવી તને મારા કારણે જુદું રહેવું હોય તો હું ભગિની સમાજ માં જતી રહીશ મારા કારણે મમ્મી પપ્પાને શા માટે ઠેસ પહોંચાડે છે
વેવાણ: બેટા વૈભવી તારી નણંદ ની વાત સાચી છે તેને ભગિની સમાજ માં મૂકી દે સાસુ સસરા ને ઘરડા ઘર માં મૂકી દે
કામવાળી: (આવે છે) અને તમે ક્યાં જશો?
વેવાણ: તમે શું પંચાત છે હું તો મારી દીકરી જોડે જ રહીશ ને
કામવાળી: તમે મા નથી માના નામે કલંગ છો
વેવાણ: હું જે છું તે તું કામવાળી છે તારી ઓકાત પ્રમાણે રહે
કામવાળી: હા! હું કામવાળી છું પણ તમારી જેમ સંસ્કાર  વગરની નથી
ધનશ્રી: તું રહેવા દે અંબા અમારા માટે તું શું કામ બોલે છે તારે બોલવાની જરૂર નથી
કામવાળી: શુ કામ ના બોલું બેન તમારૂં નમક ખાઉં છું
દિવ્ય પ્રકાશ: અંબા તું કામવાળી થઈને પણ વિચારે છે જેને અમે જન્મ આપ્યો છે એતો કામવાળી થી પણ પડી ગયો
દેવ: પપ્પા તમને વૈભવી ની વાત મંજૂર ના હોય તો બેન ના બીજા લગ્ન કરાવી દો
સૂર્ય પ્રભા: તું આ શું બોલે છે શરમ આવવી જોઇએ તને બોલતા (ધનશ્રી રડે છે)
ધોબી: (આવે છે) કેમ બેન રડે છે શું થયું શેઠજી બેનને
કામવાળી: અરે ધોબી તમને શું વાત કરું ઘરને તો ગ્રહણ લાગ્યું છે
ધોબી: શું થયું છે શેઠાણીબા? શું થયું છે શેઠ?(કોઈ બોલતું નથી) શેઠ તમારૂ  હાસ્ય ક્યાં ખોવાઈ ગયું
દિવ્ય પ્રકાશ: તારા શેઠ આખા ખોવાઈ ગયા છે વિધવા બેનના લગ્ન કરવાની વાત કરી છે આ તેનો નપાવટ ભાઈ
વૈભવી: એમાં દેવે ખોટું શું કીધું છે લગ્ન થાય એટલે તમે પણ જવાબદારી માંથી છુટા થઇ જાવ
વેવાણ: સાચી વાત છે વેવાઈ મને તો એ સમજાતું નથી કે તમને વાત ગળે કેમ નથી ઉતરતી
સૂર્ય પ્રભા: તેના માટે યોગ્ય વર અને ઘર પણ જોઈએ ને તેની ઈચ્છા પણ હોવી જોઈએ ને એને બીજા લગ્ન નથી કરવા તો પછી તમને શું વાંધો છે અમારી દીકરી છે એ અમારો પ્રશ્ન છે
વેવાણ: આ તો કહેવત છે ને જેટલું સગું તેટલો સંતાપ
ધોબી: તમે શું કામ કરો છો
વેવાણ: ઓકાત ધોબીની છે ને વળી ટકટક કરે છે તું જ વિધવા સાથે લગ્ન કરી લે
ધોબી: કંઈક વિચાર કરો બોલતા તે તો મારી મોટી બેન છે
વૈભવી: પરણી જા પત્ની થઈ જશે
દિવ્ય પ્રકાશ: વૈભવી જીભ પર લગામ રાખો(વેવાણ પાસે જઈ) તમને આટલી બધી ચિંતા તમારી દીકરીની થતી હોય તો તમારી દીકરીને લઈ જાઓ સાથે સાથે મારા આ નપાવટ દીકરાને પણ લઈ જાય એ પણ તમે આપ્યો
દેવ: પપ્પા! હું અહીંથી ક્યાંય નહીં જાઉં હું તો આ ઘરનો વારસદાર છું ઘર છોડીને તમે જાવ (પોતાના નામે કરી દીધેલ ઘરના કાગળિયા બતાવે છે) આ ઘર હવે મારું છે આમેય વૈભવી ની તબિયત સારી રહેતી નથી એટલે તમે જ ભાડાનું ઘર સુધી લો
ધોબી: શેઠજી તમારે ભાડાનું ઘર શોધવાની જરૂર નથી તમે મારી સાથે ચાલો તમને ફાવે તો મારા જ ઘરે રહેજો
સૂર્ય પ્રભા: ધોબી અમે તારી સાથે કઈ રીતે આવી શકીએ એક તો માંડ માંડ કરી તું તારું ભરણપોષણ કરતો હો એમાં અમે તારી ઉપર બોજ કેમ બનીએ
ધોબી: શેઠાણી તમે મારી ઉપર બોજ નહીં બનો પણ મને મા બાપ મળશે
કામવાળી: હા શેઠાણી ધરમશી સાથે ચાલ્યા જાવ
દિવ્ય પ્રકાશ: દેવ! સાંભળે છે આ ધોબી અમને આશરો આપવા તૈયાર થયો છે
વેવાણ: તો પછી એક કામ કરો ને આ ધોબી જોડે તમારી દીકરીને પરણાવી દીધો તમે તમારી દિકરી સાથે રહેજો હું મારી દિકરી સાથે રહીશ
ધોબી:(ગુસ્સે થઈને) મારો હાથ તમારી ઉપર ઉપડી જાય એ પહેલા તમે અહીંથી ચાલ્યા જાવ ધનશ્રી એ તો મારી બહેન છે મારા કાકાની દીકરી છે
દિવ્ય પ્રકાશ: કાકાની દીકરી
કામવાળી: હા! કાકાની દીકરી છે શેઠજી
ધોબી:(સૂર્ય પ્રભા પાસે જઈને) કાકી હું ધોબી નહીં પણ તમારો ભત્રીજો સુકેતુ છું
દિવ્ય પ્રકાશ: સુકેતુ
ધોબી: હા કાકા મારા મમ્મી પપ્પા એક્સિડન્ટમાં મરી ગયા પછી હું તમારી સાથે રહેતો હતો તમે મને ખૂબ પ્રેમ કરતા હતા પણ માફ કરજો કાકી. કાકી ને મારું રહેવું બિલકુલ ગમતું નહોતું એટલે તમે મને અનાથ આશ્રમમાં મૂકી દીધો હતો અનાથ આશ્રમમાં ભણ્યો ગણ્યો અને આજે ક્લાસ વન ઓફિસર છું પરંતુ મને મારા જીવનમાં સંતોષ  ના મળ્યો એટલે ધોબી બની અહીંયા તમને મળવા આવતો રહેતો હતો કપડાં તો હું પણ લોન્ડ્રીમાં જ ધોવા આપું છું તમારા કપડાં પણ હું લોન્ડ્રીમાં જ ધોવડાવી આપતો હતો કાકી તમને કામમાં તકલીફ પડતી હતી ને એટલે જ આ મારી પત્નીને કામવાળી તરીકે મોકલી છે
ધનશ્રી: અંબા! તું મારી ભાભી છે
ધોબી: હા બેન આ અંબા નહીં પણ સુલોચના છે એ પણ મારી જેમ અનાથ છે મા બાપના પ્રેમ માટે અમે બંને તડપતા હતા મા બાપ ના દર્શન કરવા માટે અમે અહીં આવ્યા જુવો કાકી અમને તમારો પ્રેમ  નાનું કામ કરવામાં  મળતો હતો અને અમે બંને ખુશી ખુશી કરતા હતા મા બાપ ના દર્શન મળે  એમાં જ અમારું સુખ છે
સૂર્ય પ્રભા: પણ કેવી રીતે માની લઉ કે તું સુકેતુ છે હું તો મારા પેટના દીકરા ને પણ નથી ઓળખી શકી તો તને કેમ ઓળખું
દિવ્ય પ્રકાશ: પેટના દીકરા માટે તો તે આ સુકેતુને મારાથી દૂર કર્યો હતો
ધોબી: ખબર છે કાકા તમે મને આશ્રમ માં મુકવા આવ્યા ત્યારે તમારું હૃદય ખૂબ રડી રહ્યું હતું કાકી મારી ઓળખાણ તમને જોઈએ છે (શર્ટ ઉંચુ કરી બતાવે છે) યાદ છે કાકી હું અને દેવ રમતા હતા દેવ ને જરાક ઠેસ વાગી અને તમે મને જાણી જોઇ દજાડ્યો હતો
દિવ્ય પ્રકાશ: બેટા મને બરોબર
યાદ છે
સૂર્ય પ્રભા:(સુકેતુ પાસે જઈને) મને માફ કરી દે દીકરા મે તારું બાળપણ છીનવ્યું છે આટલા દિવસથી તુ આવતો રહ્યો પણ મેં ક્યારેય તને ના ઓળખ્યો
ધોબી: કાકી હવે તો મને ઓળખ્યો ને! ચાલો તમે અહીંથી. અહીંયા રહેવાની કંઈ જ જરૂર નથી
કામવાળી: કાકા કાકી આપણી પાસે બધું જ છે ગાડીવાડી નોકર-ચાકર. ધનશ્રીબેન ચાલો સામાન પેક કરવા માંડો અહીંયા રહેવાની હવે કોઈ જરૂર નથી
સૂર્ય પ્રભા: પણ બેટા કેમ તારી સાથે આવું જેને મેં અનાથ ઘણી આશ્રમમાં મુક્યો તેનો
 આશ્ચર્ય મારાથી કેમ લેવાય
કામવાળી: કાકી સુકેતુ એકલો અનાથ નથી હું પણ અનાથ છું અમને બંનેને મા બાપ ની જરૂર છે એક ભાઇને બેન ની જરૂર છે
ધોબી:(ધનશ્રી પાસે જઈને) બેન આ રક્ષાબંધન ના દિવસે તારા હાથે રાખડી બાંધવાનું મને સૌભાગ્ય સાંપડશે (દેવ પાસે જઈને) દેવ તને જો સમય મળે તો મારા મા-બાપ ને મળવા ચોક્કસ આવજે જા સુલોચના બધાનો સામાન પેક કરી આવ હવે તો અહીંયા મારો પણ શ્વાસ રૂંધાય છે
(ધનશ્રી અને સુલોચના સામાન પેક કરવા જાય છે)
દિવ્ય પ્રકાશ: બેટા સુકેતુ તારા ઉપકાર નો બદલો કઈ રીતે વાળીશું છે
ધોબી: મારી સાથે રહીને કાકા!
 દિવ્ય પ્રકાશ:(દેવ પાસે જઈને) તારી માએ તારા માટે કરીને સુકેતુને ઘણો જ દુઃખી કર્યો હતો છતાં પણ તે આજે અનાથ થઇ ને પણ અમને સાથ આપી રહ્યો છે શરમ આવવી જોઈએ તને વૈભવી હવે તું પણ એશો આરામથી જિંદગી જીવજે હવે તારી ઉપર સાસુ-સસરા કે નણંદનો બોજ નહિ હોય
(અંબા અને ધનશ્રી સામાન પેક કરીને આવે છે)
કામવાળી: તો ચાલો સુકેતુ હવે આપણો પરિવાર પૂરો થયો
(બધા નીકળવા ની તૈયારી કરે છે)
દેવ: મમ્મી પપ્પા થોડા દિવસ રોકાઈ જાવ શાંતિથી જજો મને તમારા વગર નહીં ચાલે
વૈભવી: જવા દેને દેવ
કામવાળી: વૈભવી તું ચિંતા ના કરીશ હવે તો તું મારા પગ પકડીશને તો પણ મા બાપ તને પાછા નહીં મળે
(બધા નીકળે છે દેવ નિરાશ થઈને બેસી  રહે છે)
વૈભવી: તારે નિરાશ થવાની કોઈ જરૂર નથી
વેવાણ: બેટા દેવ તમે ચિંતા ના કરશો હું બધું જ સંભાળી લઈશ
દેવ: મારા મમ્મી-પપ્પા વગર એક દિવસ પણ રહ્યો નથી
વૈભવી: હું છું ને દેવ
વેવાણ: જ્યાં સુધી વૈભવી ની દિલેવરી નહીં થાય ત્યાં સુધી હું તમારી સાથે જ રહીશ તમે જરા પણ ચિંતા કરતા નહીં તમારા પપ્પાને પણ આપણે અહિયાં જ બોલાવી લઈશું
(દસ મહિના પછી)
 દેવ:(ફોન કરે છે) પપ્પા તમે જલ્દી ઘરે આવો હવે અહીંયા મારો શ્વાસ રૂંધાય છે મને તમારી ખૂબ જ જરૂર છે
વૈભવી: શા માટે તારા પપ્પાને ફોન કરે છે એને બોલાવવાની કોઈ જરૂર નથી હવે આ ઘર મારું છે તું જ તારા પપ્પા પાસે ચાલ્યો જા ન
દેવ: (ગળગળા અવાજે) વૈભવી તે મારા બાળકને
વેવાણ: મારી નંખાવ્યુ
 જમાઈ રાજ
વૈભવી: મમ્મી એ તારા જમાઈ હતા
દેવ: હતા એટલે
વૈભવી: લે આ કાગળ સાઇન કરી ચાલવા માંડ
(દિવ્યપ્રકાશ, સૂર્ય પ્રભા, ધનશ્રી, ધોબી, કામવાળી આવે છે)
દેવ: પપ્પા મને માફ કરી દો (મમ્મીને ભેટી પડે છે) મમ્મી મને માફ કરી દે હું તમારો ગુન્હેગાર છું
ધોબી: શું થયું તે તું માંડીને કે ખબર પડે અમને કંઈક
વૈભવી: હવે આ દેવની મને કોઈ જરૂર નથી આ ઘર હવે મારું છે
દેવ: પપ્પા વૈભવી ના પ્રેમમાં પાગલ બની આંધળો થઈ ગયો હતો તેની ઉપર વિશ્વાસ કરી તમને મેં દુઃખી કર્યા છે
દિવ્ય પ્રકાશ: બેટા અમે તો જરાય દુઃખ નથી મેં તને પહેલા જ કીધું હતું જન્મ બ્રાહ્મણ કુળમાં છે વિચારો બ્રાહ્મણના નથી તારી આંખમાં પાટા બાંધ્યા હતા તને કંઈ જ દેખાતું નહોતું
સૂર્ય પ્રભા: બેટા હવે આમાં મારાથી કંઈ જ  નહીં થાય
ધનશ્રી: અમે પણ સુકેતુ ના આશ્રિત છીએ
દેવ:(સુકેતુ પાસે જઈને) સુકેતુ મારા  ઉપર તારો બહુ મોટો ઉપકાર છે હજુ પણ મને આશ્રય આપી એક વધુ ઉપકાર કરી લે
ધોબી: ના રે ના મારા ભાઈ મેં કોઈ જ ઉપકાર કર્યો નથી હું તો આ મા-બાપની કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરું છું મારા મા-બાપના ગયા પછી મારા આ મા-બાપે જ મને આશરો આપ્યો હતો એ હું કઈ રીતે ભૂલી શકું હા તારી ઉપર ના પ્રેમના કારણે કાકીએ મને ઘણી વખત હડધૂત કર્યો હતો પણ એ બધી વાતો તો હું ક્યારનો ભૂલી ગયો છું
સૂર્ય પ્રભા: બેટા સુકેતુ મારા ગુન્હાને ભૂલીને મારી ઉપર બહુ મોટો ઉપકાર કર્યો છે હજુ પણ આ દેવને સાથે રાખી મને તારી ઋણી બનાવી દે
કામવાળી: કાકી ઉપકાર કરવાવાળા અમે કોણ દેવભાઈ! તમે ચાલો મારી સાથે આપણા પરિવારમાં તમારી જ ખોટ હતી
દેવ: વૈભવી હું જાઉં છું
કામવાળી: વૈભવી તેં તારી જાતે જ તારા સુખ ને ઠોકર મારી મારી જોળી પરિવારના સુખથી ભરી દીધી
(વૈભવી - વેવાણ મોં બગાડે છે)
દેવ: તમે મા દીકરી ક્યારેય સુખી નહીં થાવ
દિવ્ય પ્રકાશ: જરૂરત હતી ત્યારે જાલી એની આંગળી
સૂર્ય પ્રભા: એની જિંદગી બનાવવા નીકળી હતી હું પાંગળી
ધનશ્રી: મમ્મી તે જેને કર્યો હતો અનાથ તેનો જ મળ્યો આપણને સાથ
દેવ:આ અભાગીયાના પરિવારને મળ્યો"અનાથ નો સાથ"
(વેવાણ અને વૈભવી ને છોડી બધા જ એકબીજાને ભેટી પડે છે)
         વર્ષા. જે. લીંબાણી ✍🏻

સમાપ્ત......🙏🏻🌹🙏🏻

ગુરુપૂર્ણિમાની શુભેચ્છાઓ...

 *લઘુતા* અને *ગુરુતા* વચ્ચેનો ભેદ સમજાવે તે એટલે ગુરુ...
જગત ને ચલાવવા વાળી શક્તિ મારી અંદર બેઠી છે આ *આત્મવિશ્વાસ* જગાડે તે એટલે ગુરુ...
જેની પાસેથી *હિંમત* મળે છે
જે ની પાસેથી *પ્રેરણા* મળે છે
જેની પાસેથી *સ્થિરતા* મળે છે
જેની પાસેથી *પરસન્માન* મળે છે
જેની પાસેથી *ભાવ* મળે છે
અને જેની પાસે થી રોજ નવું શીખવાનો *ઉત્સાહ* મળે છે એવા સર્વે મારા ગુરુઓ છે,
અને એટલે જ ભગવાન *ગુરુદત્તાત્રેયના* પણ અનેક ગુરુ હતા..
ગુરૂ પૂજન એટલે *સત્યનું* પૂજન.
ગુરુપૂજન એટલે *જ્ઞાનનું* પૂજન.
ગુરુપૂજન એટલે *અનુભવોનું* પૂજન.

 *જીવ, જગત અને જગદીશની*
સાચી ઓળખ આપનાર
આધ્ય ગુરૂ એવા *શંક્રાચાર્યને*
ગીતા જેવા અનન્ય જીવનગ્રંથને
માણસ સુધી પહોચાડનાર *વેદં વ્યાસજીને*
સમગ્ર વિશ્વને વસુદૈવકુટુંબકમ બનાવનાર,
જગતગુરૂ ભગવાન *શ્રીકૃષ્ણને* મારા
આજના મંગલદીને કોટિ કોટિ વંદન...jn

Saturday, July 4, 2020

"અનાથ નો સાથ"(ભાગ-૨)

(દીકરો લગ્ન કરી પોતાની પત્ની સાથે ઘરમાં પ્રવેશ કરે છે બધા જ સ્તબ્ધ થઈ જાય છે)
સૂર્યપ્રભા: બેટા જો તો ખરી આવું તો મેં સ્વપ્નમાં પણ ધાર્યું નહોતું
દેવ:(પગે લાગે છે) મમ્મી મને આશીર્વાદ આપ
(સૂર્યપ્રભા એક ડગલું પાછી ખસી જાય છે દેવ પપ્પા પાસે જાય છે)
દિવ્ય પ્રકાશ:(નિસાસો નાખી બેસી જાય છે) દેવ મારી પાસે ન આવીશ તને ખબર નથી તે મારી આબરુ ને નેવે મૂકી દીધી છે લગ્ન કરી મોટો આશિર્વાદ માગવા નીકળી પડ્યો છે
દેવ: પપ્પા આ વૈભવી છે હું તને ખૂબ પ્રેમ કરું છું તેની સાથે લગ્ન કર્યા એમાં તમારી આબરૂ ક્યાં નેવે મુકાઈ ગઈ આશીર્વાદ આપો પપ્પા (પગે લાગવા જાય છે બંને)
દિવ્ય પ્રકાશ: મારા આશીર્વાદ સસ્તા નથી કે તું ફાવે તેની સાથે લગ્ન કરે અને હું તેને આશીર્વાદ આપી સ્વીકારી લઉ
દેવ: મમ્મી પપ્પાને સમજાવને વૈભવી સારી છોકરી છે
સૂર્યપ્રભા: મને કંઈક સમજાય તો હું એમને સમજાવું તે તો મારા જ પગની નીચેથી જમીન ખસેડી લીધી છે તને મોટો આ દિવસ જોવા માટે નહોતો કર્યો તે તો મારા બધા જ અરમાનોનું ખૂન કરી નાખ્યું છે ખૂન
વૈભવી: દેવ તારી મમ્મી શું બોલે છે જાણે આપણે લગ્ન કરી કોઈ મોટો ગુન્હો કર્યો હોય
દિવ્ય પ્રકાશ: ગૂન્હો નહીં પણ માબાપની ઈચ્છાને, અરમાનને ઠુકરાવ્યા આવ્યા છે ધનશ્રી તારા આ નપાવટ ભાઈ ને કહી દે અહીંથી ચાલ્યો જાય
ધનશ્રી: પપ્પા તેને માફ કરી દો એ બંને જણ પ્રેમથી રહેતા હોય વૈભવીને પણ આપણી સાથે રહેવામાં વાંધો ના હોય તો તમને શું વાંધો છે
દિવ્ય પ્રકાશ: બેટા તને નહીં સમજાય એ કોણ છે કયા ખાનદાનની છે એ જાણ્યા વગર એને કેમ અપનાવાય
વૈભવી: પપ્પાજી હું બ્રાહ્મણ છું ઊંચા કુળ ની છું તમને મને પુત્રવધુ તરીકે સ્વીકારી જ પડશે
દિવ્ય પ્રકાશ: સ્વીકારવી જ પડશે એ કહેવા વાળી તું કોણ આ મારું ઘર છે અને અહીં મારી જ મરજી ચાલશે
સૂર્યપ્રભા: દેવ! તારા પપ્પાની વાત સાચી છે એ ઘરના વડીલ છે તે ભૂલ કરી છે તારે તેનું પ્રાયશ્ચિત કરવું જ પડશે (દિવ્ય પ્રકાશ પાસે જાય છે) તમે પણ નાહકની જીદ કરો છો હવે માફ કરી દો  અપનાવી લો પુત્રવધૂને આશીર્વાદ આપી દો
દિવ્ય પ્રકાશ: નહીં સ્વીકારવું એને હું(વેવાણ આવે છે)
વેવાણ: કેમ નહીં સ્વીકારો
દિવ્ય પ્રકાશ: તમે વળી કોણ છો?
દેવ: પપ્પા વૈભવ ની મમ્મી છે
વેવાણ: જય શ્રી કૃષ્ણ બેન હું વૈભવની મમ્મી છું તમારી વેવાણ
દિવ્યપ્રકાશ: તમારી દીકરી સાથે લગ્ન મારા દીકરાએ કર્યા છે પણ અમે તેને અપનાવ્યા નથી તમને વેવાણ શબ્દનુ સંબોધન કરવાનો કોઈ અધિકાર નથી
વેવાણ: કેમ નથી હકથી તમારી વેવાણ છું
દિવ્યપ્રકાશ: દેવ તને ખબર છે નાતે બ્રાહ્મણ છે પણ વિચાર અને સમાજમાં મોભો?
વૈભવી: તમારા ઘરની વહુ બની એટલે સમાજમાં મોભો વધી ગયો ખરું ને દેવ
વેવાણ: સાચી વાત છે બેટા
 વેવાઈ તમારો મોભો એ અમારો મોભો
દિવ્ય પ્રકાશ: હું દેવને પૂછું છું
દેવ: પપ્પા તમને સાચી વાત કરૂ તો વૈભવીના પપ્પા આખો દીવસ જુગાર રમવામાં જ કાઢે છે
દિવ્યપ્રકાશ: તને શરમ નથી આવતી આવા જુગારીને  મારા વેવાઈ બનાવું
વેવાણ: કેમ ના બનાવો વેવાઈ હું પણ જોઉ છું
સૂર્યપ્રભા: આટલો બધો હક મારવાની તમારે કંઈ જરૂર નથી
વેવાણ: શું કામ ના હોય? તમારા દીકરાએ ભૂલ કરી છે તેને તો તમારે ભોગવવી જ પડશે
સૂર્ય પ્રભા:(દેવ પાસે જઈને) શાની ભૂલ કરી છે બોલ દેવ શુ કામ મોં બંધ કરી ઉભો છે
વેવાણ: એ શું બોલે? હું જ કહી દઉં
દિવ્ય પ્રકાશ: એ શું કામ નહીં  બોલે ( દેવ પાસે જઈને) એટલો મોટો તે કયો ગુનો કર્યો છે તું બોલી પણ શકતો નથી
વેવાણ: એ નહીં બોલી શકે વેવાઈ કારણકે આ મારી ભોળી દીકરી તેના બાળકની મા બનવાની છે
(દિવ્ય પ્રકાશ અને સૂર્યપ્રભા સાથે બોલે છે)દેવ(નિસાસો નાખીને બેસી જાય છે)
સૂર્ય પ્રભા:(રડતા રડતા) તે તો સમાજમાં મોં બતાવવા જેવા પણ ન રાખ્યા અમને
વેવાણ: એટલે જ કહું છું મારી દીકરીને અપનાવી લો બધું જ સચવાઈ જશે
સૂર્ય પ્રભા:(દિવ્ય પ્રકાશ પાસે જઈને) મને તો કંઈ જ સમજાતું નથી હવે શું કરવું
દિવ્ય પ્રકાશ: તારા લાડનુ પરિણામ છે હવે તેને ભોગવે
 જ છૂટકો જા બેટા  ધનશ્રી તારા ભાઈ ને વધાવી લે (સૂર્યપ્રભા અને ધનશ્રી અંદર જાય છે કામવાળી બહાર આવે છે)
વેવાણ: હવે સમાજમાં બધાનું નામ રહી જશે
કામવાળી: (જતા જતા) તમારી દીકરી તો નામ નહિ બોણેને
વેવાણ: કામવાળા એ વચ્ચે નહીં બોલવાનું
કામવાળી: (પાછી વળીને)કામ વાળી છું પણ સાથે સાથે ઈજ્જત વાળી પણ છું
(ધનશ્રી અને સૂર્ય પ્રભા વધાવવાની સામગ્રી લઈને બહાર આવે છે )
વૈભવી: સાસુમા તમે જરાય ચિંતા ના કરો
વેવાણ: જોયા મારી દીકરીના સંસ્કાર
દિવ્યપ્રકાશ: એ તો વખત આવે  ખબર પડે
વૈભવી: મમ્મી  તું જા હું બધું સંભાળી લઈશ
વેવાણ: (વૈભવી નો હાથ પકડી સાઈડ પર લઈ જાય છે) જો બધું સંભાળી લેજે આપણા પ્લાનમાં ક્યાં આઘુ પાછું ન થાય કોઈ ભૂલ કરતી નહીં)
વૈભવી: મમ્મી હું તારી દીકરી છું
 તું ચિંતા ના કરીશ
(બધા ચૂપચાપ બેઠા છે વેવાણ જાય છે)
ધોબી:(રાગથી) કપડા લઈ આવી ગયો છું કપડાં લઈ લો (વૈભવ જોઈને) આ વળી નવી ફન્ટી ક્યાંથી આવી
કામવાળી: જીભ ઉપર લગામ રાખો ધરમસિંહ ધોબી ફન્ટી નથી આ તો આપણા નવા શેઠાણી છે
ધોબી: નવા નકોર છે
કામવાળી: હા તને કંઈ વાંધો છે તે હમણાં જ લગ્ન કરીને આવ્યા છે તારે બીજું કંઈ જાણવું છે
ધોબી: કંઈ નહીં પણ શેઠના તો લગ્ન થઈ ગયા પણ તારે ધોબણ બનવું છે
કામવાળી: શરમ કર શરમ (ધોબી જતો રહે છે)
સૂર્યપ્રભા: ધનશ્રી ભાભી ને અંદર લઈ જા(નણંદ-ભોજાઈ અંદર જાય છે)
દિવ્યપ્રકાશ: દેવ કાન ખોલીને સાંભળી લે તે ભૂલ કરી છે અમને ના ભોગવવી પડે
દેવ: મને કંઈક સમજાય એવું બોલો પપ્પા
સૂર્ય પ્રભા: જો તારી પત્ની ના કારણે અમને અને ધનશ્રીને ક્યારેય તકલીફ ન પડે તેનુ ધ્યાન તારે રાખવાનું છે
દેવ: હા મમ્મી એ મારી જવાબદારી હવે તો તું ખુશ છે ને
સૂર્ય પ્રભા: બેટા બાળકોની ખુશીમાં જ મા-બાપ ની ખુશી સમાયેલી છે
દિવ્ય પ્રકાશ: મા બાપની  ખુશી શામાં છે એ બાળકો ક્યારેય નથી વિચારતા
(બંને જણા અંદર જાય છે)
દેવ: વૈભવી ઓ વૈભવી
વૈભવી: બોલ શું કામ હતું
દેવ: જો હું ઓફિસે જાઉ છું તને છોડીને જવાનું તો બિલકુલ મન થતું નથી પણ હમણાં નવી નવી કંપની બદલી છે એટલે કામની થોડી વધારે ધમાલ રહે છે
ધનશ્રી: દેવ આજે તું ઓફિસે જવાનું રહેવા દે
(દેવ જાય છે)
વૈભવી: ધનશ્રી બેન દેવને જવા દો અને તમે પણ આરામ કરો હવે તમારે કોઈ કામની ચિંતા કરવાની જરૂર નથી
ધનશ્રી: કેમ કામની ચિંતા ના હોય આપણે બંને સાથે મળીને કામ કરીશું
કામવાળી: (આવે છે) બંને જણા મારા માટે કંઈક કામ રાખજો
ધનશ્રી: અંબા તારા માટે પણ ઘણું કામ છે અમે બંને રસોઈ બનાવી શું તું બીજું કામ કરજે ( કામવાળી ગીતો ગાતા ગાતા સફાઈ કરે છે)
વેવાણ: ક્યાં ગયા બધા કોઈ દેખાતું નથી
કામવાળી: ઓહો હો આવો વેવાણ આવો કોનું કામ હતું તે તમારે આટલામાં પાછું આવવું પડ્યું
વેવાણ: ગમે તેટલા માં પાછી આવી તારે શું?
કામવાળી: મારે કંઈ નહીં હો! ઉભા રહો ઉભો ના રહેવાય તો બેસી જાવ હું ભાભી ને બોલાવી લાવું (કામવાળી જાય છે બોલાવવા)
વેવાણ:(વેવાણ બેસે છે) ઘર તો સારું છે વર પણ ફસાયો છે દીકરી સુખી તો આપણે સુખી આપણો તો ભવ સુધરી ગયો
વૈભવી:(આવે છે) મમ્મી કેમ તું પાછી આવી
વેવાણ: બેટા! તારા હાથ શાનાવાળા છે
વૈભવી: એ તો હું લોટ બાંધતી હતી
વેવાણ: કામ કરવા પણ માંડી ગઈ
વૈભવી: કામ તો કરવું જ પડે ને પોતાના ઘરમાં કામ કરવામાં શું વાંધો
વેવાણ: આટલામાં  તો પોતાનું બોલી પડી તબિયત સાચવજે
વૈભવી: મમ્મી મને બરોબર છે
વેવાણ: બરોબર વાળી તું થોડી કામવાળી છે મારી દીકરી તો ઘરની રાણી છે રાણી
વૈભવી: મમ્મી રાણી જ છું તું મારી ચિંતા છોડ અને જા મારે કામ છે
વેવાણ: કામ છે વાળી ના જોઈ હોય તો મોટી. તું કામ કરીશ તો પેલી ઘરે બેઠી છે તારી નણંદ શું કરશે અને ઘરમાં વળી કામવાળી પણ છે
વૈભવી: મમ્મી ધનશ્રી પાસે થોડું બધું કામ કરાવાય
વેવાણ: કેમ ન કરાવાય! અહિંયા આખી જિંદગી તારે પાળવાની છે
વૈભવી:  મમ્મી  એનું પણ ઘર છે
વેવાણ: આટલી વારમાં આટલી બધી બદલાઈ ગઈ આટલું બધું ડાહ્યા થવાની કોઈ જરૂર નથી આખી જિંદગી ઢસેડાઈશ
વૈભવી: મમ્મી મને હવે તારી વાતમાં કોઈ રસ રહ્યો નથી મારું ઘર ના બગાડતી એક તો માંડ માંડ દેવના મમ્મી-પપ્પાએ મારો સ્વીકાર  કર્યો છે
વેવાણ: માંડ માંડ શાનો સ્વીકાર કર્યો છે ના કરે તો જાય ક્યાં અહીંયા આવ તને સમજાવું કાનમાં સમજી લેજે સાનમાં
(મા દીકરી કાનમાં વાત કરે છે)
વેવાણ: સમજી ગઈ હોશિયાર રહેજે મારા કરેલા ઉપર પાણી ના ફેરવતી બરાબર ધ્યાનથી કામ લેજે હું જાઉં છું (વેવાણ જાય છે વૈભવી ખુરશી ઉપર પગ ચડાવી બેઠી છે દેવ આવે છે)
દેવ: વૈભવી કેમ એકલી બેઠી છે (વૈભવી ના ખભા પર હાથ મૂકે છે)
વૈભવી:(દેવનો હાથ પકડીને) કાંઈ નહીં દેવ તને તો ખબર છે ને મારી તબિયત
દેવ: શું થયું વળી તારી તબિયતને આ હાથ શાનાવાળા છે
વૈભવી: આતો લોટ બાંધતી હતી ઘરનું કામ તો મારે જ કરવું પડે ને ઘરની વહુ છું તો
દેવ: તારા થી ના થાય તો રહેવા દે ને
વૈભવી: દેવ તું ના પાડે છે પણ ઘરમાં બધા તારા જેવા થોડા છે બધા બતાવે એ કામ તો મારે કરવું જ પડે ને
 દેવ: જો તારાથી ન થાય તો તું રહેવા દે તને કોઈ કંઈ જ નહિ કહે મમ્મી  અને બેન ને ખબર નહીં હોય કે તારી તબિયત સારી નથી
વૈભવી: તારી મમ્મીએ જ આ બધું કામ કરવાનું કહ્યું હતું
દેવ: તે મમ્મી ને કહ્યું હતું તારી તબિયત સારી નથી
સૂર્ય પ્રભા:(અંદરથી બોલે છે) દેવ આવી ગયો બેટા તો ચાલો તું અને વૈભવી જમવા બેસી જાવ
 વૈભવી: બધું કામ મારી પાસે કરાવી હવે તું આવ્યો એટલે ડાહ્યા થાય છે
દેવ: એ જે હો એ હવે ચાલ આપણે  જમી લઈએ
વૈભવી: મારે નથી જમવુ
સૂર્ય પ્રભા:(અંદરથી આવે છે) કેમ નથી જમવું બેટા તબિયત ખરાબ છે કે શું
દેવ: મમ્મી એની તબિયત ખરાબ છે કામ કરીને થાકી ગઈ છે
સૂર્ય પ્રભા: જો બેટા તારી તબિયત સારી ના હોય તો તારે અમને કહી દેવાનું હું અને ધનશ્રી છીએ અને વળી અંબા પણ બધું જ કામ સરસ કરી લે છે આવા દિવસો માં ભૂખ્યા રહેવું સારું નહીં જમીલે પછી આરામ કરજે કાલે તું કંઈ જ કામના કરતી
વૈભવી: પરમ દિવસે તો પાછું કરવું જ પડશે ને
સૂર્ય પ્રભા: ઘરના કામ કર્યા વગર કેમ ચાલે તબિયત નરમ-ગરમ હોય ત્યારે નહીં કરવાનું કંઈ વાંધો નહીં અને જો બેટા આવા દિવસો માં શરીરને સંપૂર્ણ આરામ ન અપાય  અને વધારે પડતું કામ પણ ના કરાય
વૈભવી: જો દેવ સાંભળ્યું ને કેવું બોલે છે પણ અંદર તો કડવાસ ભરી છે
દેવ: જે મોમા આવે તે બોલવું યોગ્ય  નથી
વૈભવી: કેમ ન બોલવું (મોં બગાડી અંદર જતી રહે છે)
સૂર્ય પ્રભા: દેવ વૈભવી અમારી સાથે શેટ કઈ રીતે થશે મને તો મારી દીકરીની ચિંતા થાય છે
દેવ: મમ્મી તું ચિંતા ના કરીશ હું તને સમજાવીશ (અંદર જાય છે) વૈભવી ઓ વૈભવી
(સૂર્યપ્રભા કપાળે હાથ દઈ બેઠી છે કામવાળી આવે છે)
કામવાળી: શું થયું છે શેઠાણીબા
સૂર્ય પ્રભા: કંઈ નહિ અંબા
કામવાળી: આટલા દિવસથી તમારી સાથે રહું છું ને તમે કંઈક મારાથી છુપાવો એ મને ખબર ન પડે ભાભીએ કંઈ કીધું
સૂર્ય પ્રભા:(આંસુ લુછતા) અંબા વૈભવી આપણી સાથે સેટ થાય તેવું મને લાગતું નથી
દિવ્ય પ્રકાશ:(આવે છે) તેમાં વૈભવી નો વાંક નથી તેનું આખું ખાનદાન જ એવું છે બાપ જુગારી હોય એની દીકરી કેવી હોય? એને અપનાવી ને આપણી મોટી ભૂલ કરી છે પણ આપણે કરીએ પણ શું આપણા લોટમાં જ કાંકરા હોય તો બીજાને શું કહેવાનું
સૂર્ય પ્રભા: દેવે જ આપણા હાથ ભાંગી નાખ્યા છે
કામવાળી: શેઠાણી બા તમે ચિંતા ન કરો સૌ સારાવાના થઈ જશે
(દેવ અને વૈભવી બહાર આવે છે દેવ મમ્મીની બાજુમાં બેસે છે)
દેવ: પપ્પા મારે તમને એક વાત કરવી છે
દિવ્ય પ્રકાશ: શું છે? બોલી દે જે હોય તે
દેવ: પપ્પા વૈભવની ઈચ્છા
દિવ્ય પ્રકાશ: શું છે વૈભવી ની ઈચ્છા જણાવી દે એટલે પૂરી થાય બોલ વૈભવી
વૈભવી: પપ્પાજી હું અને દેવ અલગ રહેવાનું વિચારીએ છીએ
સૂર્ય પ્રભા: કેમ? ભેગાં રહેવામાં શું વાંધો છે ઘરમાં ચાર જણ છીએ એમાંય ભાગલા
વૈભવી: સાસુમા મને તમારા બધાની સાથે રહેવાનું નહીં ફાવે હું અને દેવ એકલા રહીશું એ જ મને સૌથી વધુ ગમશે
દિવ્ય પ્રકાશ: રહેવા દે સૂર્યપ્રભા
(ગુસ્સે થઈને) આપણે કંઈ જ બોલવાની જરૂર નથી હજુ તો આગળ કેવા દિવસો આવશે
દેવ: પપ્પા તમને શું વાંધો છે સૂર્ય પ્રભા: કેમ વાંધો ના હોય ખબર નથી હે ભગવાન આના કારણે અમારી સાથે શું શું થશે તું અમને શક્તિ આપજે હજુ તો અમારે કેવા દિવસો જોવાના છે
        વર્ષા જે. લીંબાણી ✍🏻

"અનાથ નો સાથ" (ભાગ-૧)

"અનાથ નો સાથ"(પાત્રો)

દિવ્ય પ્રકાશ-શેઠ
સૂર્યપ્રભા-શેઠાણી
ધનશ્રી-દીકરી(વિધવા)
દેવ-દીકરો
વૈભવી-પુત્રવધુ
વેવાણ-દેવની સાસુ
ધોબી
કામવાળી
(શ્રીમંત પરિવારનું દ્રશ્ય)
દિવ્ય પ્રકાશ: સૂર્યપ્રભા! ઓ સૂર્યપ્રભા સાંભળે છે થોડીવાર બહાર આવજે
સૂર્યપ્રભા: શ્રી રામચંદ્ર કૃપાલુ ભજમન(ગાતા ગાતા બહાર આવે છે)
દિવ્ય પ્રકાશ: રામધુન ગાવા કરતાં ક્યારેક મારા નામની ધૂન ગા તો જરા હું પણ રાજી રહો (suryaprabha નો હાથ પકડે છે)
સૂર્યપ્રભા: હાથ છોડો આ ઉંમરે તમને કઈ વિચાર થાય છે છોકરાએ જોશે તો
દિવ્ય પ્રકાશ: 45 વર્ષ પહેલા તને બધાની વચ્ચે હાથ આપતા ક્યાં વળી આવ્યો તો?
સૂર્યપ્રભા: તે વખતે આપણી યુવાની હતી લગ્નનું ટાણું હતું
દિવ્ય પ્રકાશ: ના ના એ વખતે યુવાની હતી કોને કીધું હવે ઘડપણ આવી ગયું! હું તો યુવાન જ છું ઘરડા થાય મારા જાનૈયા
સૂર્યપ્રભા: હા! હા! તમે તો જો જુવાન હશો પણ ઉમર દેખાઈ આવે છે એનું શું?
દિવ્ય પ્રકાશ: ઉંમર અને યુવાનીને કોઈ જ સંબંધ નથી હું જરા મારું દિલ ચીરી બતાવું તો હજુ પણ તારી તસવીર દેખાતી હશે
સૂર્ય પ્રભા: હવે વેવલા ના થાવ દિલ ચિરવા જશો તો આ ઉંમરે આખાય જશો (હસતા હસતા) મારે ઘણા કામ પડ્યા છે ક્યારે યુવાની'ની વાતો કરવી છે!
 (ઘરમાં જાય છે)
દિવ્યપ્રકાશ: ઘરડી થઈ ગઈ છે યુવાની તો આમાં સાવ ચાલી ગઈ છે
ધનશ્રી: પપ્પા કોણ ચાલી ગયું છે
દિવ્ય પ્રકાશ: કોઈ નહિ બેટા! તારું કામ કેવું ચાલે છે
ધનશ્રી: સારું ચાલે છે પપ્પા પણ કામ પ્રમાણે કમાણી નથી મહેનત પ્રમાણે વેતન નથી
દિ.પ્ર: બેટા તને તારા જીવનમાં એકલવાયું ના લાગે માટે તો તારે નોકરી કરવાની છે આપણને વળી ક્યાં જરૂર છે નોકરીની?
ધનશ્રી:
 ધનશ્રી: પપ્પા મને ખબર છે નોકરીની મને કંઈ જ જરૂર નથી પણ પપ્પા મને ક્યારેક વિચાર આવે છે કે આ જિંદગી એ મને કેવી અધવચ્ચે મૂકી દીધી છે મારી જીવનનાવ સાવ ડૂબી ગઈ છે એકલવાયા જીવનની આ એકલવાયા જીવનને તમે કામમાં પરોવી દીધી છે પપ્પા મને ક્યારેક એવો વિચાર આવે છે કે આમારા કયા જન્મનું પાપ હશે તેના પરિણામે આ જન્મે મને ભોગવવું પડ્યું
સૂર્ય પ્રભા: (આવે છે) બેટા! તૈયાર થઈ ગઈ છે વિધાતાના લેખ માં મેખ ન પડે સ્ત્રી તો સમર્પણ ની મૂર્તિ છે સહન કરવાની અનોખી શક્તિ ભગવાને આપણને આપી છે
ધનશ્રી: સાચી વાત છે મમ્મી પણ હું ઘણી વખત મારા નસીબ પર રડી રહી છું (બોલતી બોલતી અંદર જાય છે)
(ધોબી આવી છે બેલ મારે છે)
ધોબી: બેનથી બેનજી કપડા છે
દિવ્ય પ્રકાશ: કપડા તો હોય જ ને પહેરીએ છીએ તો ગમે એવો ગરીબ હોય ને તેની પાસે કપડાં તો હોય
ધોબી: નમસ્કાર શેઠજી મજાક ના કરો મારી
દિવ્ય પ્રકાશ: તારી મજાક મારાથી થાય પણ એ તો કે આ પૂનમ નો ક્યાં ગયો હતો
ધોબી: શામળાજી
દિવ્ય પ્રકાશ: માતાજી નહીં ને વળી શામળાજી કેમ?
ધોબી: જુઓ શેઠજ જ્યાં લાભ હોય ત્યાં આપણે જઈએ
દિવ્ય પ્રકાશ: શામળાજીમાં વળી તને શું લાગે છે? ત્યાં વળી કપડાં ધોવાનું ચાલુ કર્યું કે શું?
ધોબી: કપડા ધોવાનું નહીં શેઠજી આ બધું તમને નહીં સમજાય આવો વધુ વિગતવાર સમજાવો (દિવ્ય પ્રકાશ ધોબી પાસે જાય છે ખુરશી નીચે બેસી ધોબી સમજાવે છે)
દિવ્ય પ્રકાશ: થોડું ટૂંકમાં સમજાવજે ખબર પડી જશે
ધોબી: શામળાજીમાં પૂનમના દિવસે લાડવા હોય શેઠજી હું ખાવા બેઠો લાડવા આવ્યા પણ દાળ-ભાત આવે નહીં ત્યાં લગીર લાડવો કેમ ખવાય
દિવ્ય પ્રકાશ: હાથથી ખવાય એમાં દાળ ભાત ની ક્યાં જરૂર પડે
ધોબી: મેતો દાળ ભાત ની રાહ જોઈ ભાત આવ્યા દાળ આવી પેલા દાળ-ભાત ખાધા પછી લાડવો ખાધો વળી પાછા દાળ-ભાત ખાધા
દિવ્ય પ્રકાશ: કેમ ડબલ વખત દાળ-ભાત હતા
ધોબી: તમને નહીં સમજાય શેઠજી એમાં એવું હોય ને કે ઉલટી થાય તોય દાળ-ભાત નીકળે
 ઝાડા થાય તોય દાળ ભાત નીકળે
દિવ્ય પ્રકાશ :(હસે છે) ધોબી ધોબી તારી વાતમાં માલ છે હો ઉભો થા ઘરે જા ને કપડાં ધોવા માંડ
ધોબી: કપડા આપો તો જાઉં ને
સૂર્યપ્રભા:(કપડાં લઈ આવે છે) આપું છું પણ તારી વાતો પૂરી થાય તો આપું ને
ધોબી: (કપડા ગણતા ગણતા) બે દિવસ પછી આવીશ પણ હે શેઠાણી તમે એક દિવસ કામવાળી ની વાત કરતા હતા મારી નજરમાં છે
સૂર્ય પ્રભા: વ્યવસ્થિત જોઈએ
ધોબી: વ્યવસ્થિત જ છે પણ રહેશે તમારા ઘરે તમે કહેશો તે બધું જ કામ કરશે
સૂર્યપ્રભા: મોકલજે તો ખરા ગમે એવી હશે તો રાખીશું
ધોબી: સાંજ સુધીમાં આવશે અને તમે રાખજોજ
દિવ્ય પ્રકાશ: કામવાળી રાખી મહારાણી બનવાના છો એમ!
સૂર્ય પ્રભા: કેમ તમને કંઈ વાંધો છે
દિવ્ય પ્રકાશ: ના ના હો મને કંઈ જ વાંધો નથી રાખો તમ તમારે કામ વાળી રાખો પણ મને પાણી પાવા પાછા તમે જ આવજો મહારાણી
ધનશ્રી: (આવે છે) પપ્પા મમ્મી મહારાણી બનવાની છે
દિવ્ય પ્રકાશ: હા બેટા તારી મમ્મી કામવાળી રાખવાની છે સાંજે આવશે એને ચકાસશે પછી તારી મમ્મીને ગમશે તો ઘરમાં રાખશે
સૂર્યપ્રભા: બેટા હવે શરીરના સાંધા દુખે છે જરા વિચાર કર્યો છે
ધનશ્રી: મમ્મી હું છું ને બધું કામ હું કરીશ તું શું કામ કામવાળી નો વિચાર કરે છે
સૂર્યપ્રભા: હું તારી પાસે કામ કરાવી બાપનું પૂતળું બાંધવા નથી માગતી હું તારો જ વિચાર કર જ્યાં ખુશ રહે તે કામ કર બેટા! તારા મોમાં મારે હાસ્યની રેખા જોવી છે
 દિવ્ય પ્રકાશ: વાતોમાં ને વાતોમાં ભૂલી ગયો હું શું કહેતો તો આપણા ગામડે બાજુમાં જે
માધવદાસ રહે છે તેનો ફોન આવ્યો હતો આપણા દેવ માટે માગુ નાખતા હતા તેમના બેન ની છોકરી છે ભણેલી છે નોકરી કરે છે
સૂર્યપ્રભા: નોકરી કરતી છોકરી મારે નથી લેવી
ધનશ્રી: કેમ મમ્મી?
સૂર્યપ્રભા: નોકરીએ કરેને
દિવ્ય પ્રકાશ: ટોકરી તારે વગાડવાની
સૂર્યપ્રભા: તમને જ્યારે હોય ત્યારે મજાક જ સુજે છે પણ મારી મરજી નથી
ધનશ્રી: મમ્મી દેવ ને વાત કર વાંધો ના હોય તો તને શું વાંધો છે
સૂર્યપ્રભા:
સૂર્યપ્રભા: દેવ તૈયાર થઈ ગયો હોત તો બહાર આવ
દેવ: મમ્મી શું કામ બોલાવે છે શાંતિથી તૈયાર પણ થવા દેતી નથી
ધનશ્રી: દેવ તારા માટે છોકરી જોવા જવાનું છે
દેવ: મમ્મી મારે કોઈ ઉતાવળ નથી પહેલા મારી નોકરી પછી પરણાવજે છોકરી
દિવ્ય પ્રકાશ: છોકરી પણ નોકરી વાળી છે તારી ઈચ્છા હોય તો વાત કરૂ
દેવ: હમણાં મારી કોઈ ઈચ્છા નથી પહેલા મારે કંપની બદલવી છે પગાર ઊંચો મળી તેની શોધમાં છું ને વચ્ચે  ક્યાં આ બધા લફડા કરવાના
સૂર્યપ્રભા: રહેવા દો એની ઇચ્છા ના હોય તો (બેલ વાગે છે શેઠાણી દરવાજો ખોલવા જાય છે નવી કામવાળી આવે છે)
કામવાળી: શેઠાણી હું અંબા પેલા ધોબીએ તમારું સરનામું આપ્યું તમારે કામવાળી ની જરૂર છે ને
સૂર્ય પ્રભા: હા હા મેં જ ધોબી ને કીધું તું આવ આવ
દિવ્ય પ્રકાશ: સૂર્યપ્રભા હું ઓફિસે જાવ છું દેવ! ઓ દેવ તારે મારી સાથે આવવું હોય તો ચાલ હું જાઉં છું
દેવ: (અંદરથી) તમે જાઓ હું શાંતિથી આવીશ આજે મારી ઓફિસમાં રજા છે
ધનશ્રી: મમ્મી તો દેવ ને સમજાવ સારા સારા ઘરને આમ આપણે ના પાડી દઈશુ તો વળી આપણને પણ ક્યાંક પગ ઘસવાનો વારો આવશે તો?
દેવ:(આવે છે) શું કામ ચિંતા કરે છે આપણું ખાનદાન તો આખા ગામમાં વખણાય છે (મમ્મી પાસે જઈને) મમ્મીની વહુ તો દૂરથી આવશે દોડતી નહીં મમ્મી
સૂર્યપ્રભા: મારા દીકરા માટે તો સ્વર્ગ ની પરી  લાવીશ પરી
દેવ: પરી સાથે મને પરણાવી દે જે (બંને ભાઈ-બહેન હસે છે)
સૂર્યપ્રભા: તો ચાલે તો તમારા બંને માટે સ્વર્ગનું સુખ ખરીદીને તમને આપું
દેવ: સ્વર્ગનું સુખ પછી આપ જે પહેલા નાસ્તો આપ
કામવાળી: (બેઠા બેઠા બધું સાંભળે છે) બેનબા તમારો એકનો એક ભાઈ છે

ધનશ્રી: હા! કેમ પૂછ્યું?
કામવાળી: મારા પણ ચારભાઇ હતા બધા ભગવાનને વહાલા થઈ ગયા (રડે છે)
ધનશ્રી: શાંત થઈ જા   મમ્મી તને ઘરનું બધું કામ સમજાવી દેશે એટલે તારું મન તેમાં પરોવાઈ  જશે
(મા દીકરી અંદર જાય છે)
કામવાળી:(ઘરમાં બધું જુએ છે) ઘર તો સારું છે આપણે રહેવામાં વાંધો નહીં આવે
સૂર્યપ્રભા:(આવે છે) બાઈ તારું નામ શું કીધું હું તો ભૂલી ગઇ
કામવાળી: અંબા છે મારું નામ અંબા
સૂર્યપ્રભા: શું તને ઘરનું બધું કામ ફાવે રસોઈ માં બધું જ બનાવી શકે છે
કામવાળી: 5:00 વાગે ઉઠું ત્યારથી માંડી રાતના દસ વાગ્યા સુધી બધું જ કામ ફાવે
સૂર્યપ્રભા: દસ વાગ્યા પછી
કામવાળી: 10 થી પાંચ આરામ
સૂર્યપ્રભા: (હસે છે) હા હા 10 થી પાંચ આરામ કરજે પણ એ કહે પેલા કોઈના ઘરે કામ કર્યું છે
કામવાળી: ઘણાએ ઘરે કર્યું છે (થોડી આગળ આવી) વિશ્વાસ ના હોય તો મારા ઘરે જઈ જોઈ આવો બધાના ઘરમાં વાસણ છે ખબર પડી જશે
સૂર્યપ્રભા: તમે કોણ કોણ છો ઘરમાં
કામવાળી: ઉપર આકાશ નીચે ધરતી
સૂર્યપ્રભા: એટલે તારા ઘરમાં કોઈ નથી
કામવાળી: તમને ભોગવવી એ વાત કરી હશે ને હું અહીંયા જ રહેવાની છું મારુ કોઈ નથી હું અહીંયા રહું શેઠાણી
સૂર્યપ્રભા: હા હા રહેજે પણ બધું કામ ચીવટથી કરજે મને લગર વગર કામ નહીં ચાલે
કામવાળી: હા હા એકદમ ચોખ્ખું પાંચ જેવું કામ કરીશ તમ તમારે મને કામ માટે રાખો કામ તો શું તમારી પણ સેવા કરીશ
સૂર્યપ્રભા: હા જા અંદર ધનશ્રી આમને કંઈ કામ બતાવજે એટલે અત્યારથી જ કરવા માંડે કામ તો મને રહે આરામ
(મારી અંદર જાય છે શેઠાણી પગ ઉપર પગ ચડાવી બેઠા છે)
દેવ: મમ્મી હું જાઉં છું થોડું મોડું થશે રાહ જોતી નહીં
દિવ્ય પ્રકાશ: (આવે છે) ઓ કામવાળી આવી ગઈ તેનો ઠાઠ છે આ બધો
સૂર્યપ્રભા: હા! તમને તકલીફ છે કઈ
દિવ્યપ્રકાશ: મને નહીં તમને થશે
સૂર્યપ્રભા: શાની
ડી

દિવ્ય પ્રકાશ: શરીરની (પત્ની જોડી જઇ બેસે છે)
સૂર્યપ્રભા: આમ જોડે બેસવાથી કંઈ ના વળે મોટી મોટી વાતો કરો છો પણ આટલા વર્ષમાં મારા માટે કંઇક તો પહેરવા ઓઢવા  જેવું લાવો બીજા ની માફક મને પણ બતાવતા ફાવે
દિવ્ય પ્રકાશ: મારા માટે તો બતાવવા જેવો હવે આવશે તો તે તારા દીકરા ની વહુ!
સૂર્યપ્રભા:  મને તો એક જ ચિંતા થાય છે વહુ કેવી હશે
ધનશ્રી:(આવે છે) મમ્મી વહુ તો સારી જ આવશે
સૂર્યપ્રભા: મારી દીકરીને ખાતર પણ વહુ તો સારૅ લાવવી પડશે
ધનશ્રી: મમ્મી મારી ચિંતા છોડ મારા કર્મની કઠિનાઈ છે તેની સામે ઉભા રહેતા મને આવડે છે (પપ્પા પાસે જાય છે) પપ્પા નાનપણથી જ તમે મને શીખવ્યું છે દુઃખ નહિ હોતા નથી તેનું પણ અંત હોય છે મને પહેલી પત્નીનું સુખ ના મળ્યુ હોય પણ માબાપ નું સુખ તો દુનિયામાં સૌથી વધુ મને મળ્યું છે
ધોબી:(દોડતો આવે છે હાથમાં પાટો બાંધ્યો છે) શેઠજી શેઠજી મરી ગયો (અવાજ સાંભળી કામવાળી પણ બહાર આવી)
શેઠ: શું થયું ચાલતા ચાલતા પડી ગયો
ધોબી:(રડતાં રડતાં)ના
શેઠ: સ્કૂટરમાંથી પડ્યો કે પછી સાયકલ માંથી
ધોબી: ના મારા બાપ સાયકલ કે સ્કૂટર નહીં પણ પ્રેમમાં પડ્યો છું
શેઠજી: (ઘરમાં બધા હસે છે કામવાળી ખડખડાટ હસે છે) પ્રેમમાં તો દિલમાં પાટો આવે તારા હાથમાં કેમ આવ્યો
ધોબી: એ તો વાત છે
શેઠ: મારા ખાધો
ધોબી: માલ ખાવા માર તો ખાવો જ પડે ને
સૂર્યપ્રભા: આમ હાફલો ફાફલો  કેમ આવ્યો છે
ધોબી:  શેઠાણી બાજુ વાળી ના પ્રેમમાં પડ્યો એનો ઘરવાળો આખો મારી ઉપર પડ્યો આ બધું બે દિવસ પહેલા પતિ ગયું
સૂર્યપ્રભા: પછી આજે કેમ ભાગ્યો
ધોબી: આજે મારી ઘરવાળી એ માર્યો મારતી મારતી 4  રસ્તા સુધી આવી મેં તમારા ઘરનો રસ્તો પકડ્યો કૂતરું પાછળ પડી હોય એમ ભાગ્યો
ધનશ્રી:(હસી પડે છે)
ધોબી: બેન મને માર પડી ને તું હસી પડી મારા માર ખાવાથી જો શેઠજી બેન હસતી હોય તો હું રોજ માર ખાઈને આવું
કામવાળી: બેનબા આનો તો આ ધંધો છે પેલા પ્રેમમાં પડે છે પછી વહેમમાં પડે છે ક્યારેય ડેમમાં નથી પડતો બેનબા આ ધ.ધો છે અને પ્રેમ માં પડવું એ એનો ધંધો છે
ધોબી:એ કામવાળી તને કામ અપાવ્યું ને વળી મારું નામ પાડે છે
કામવાળી: શેઠાણી કંઈ ખોટું નામ છે ધરમસિંહ ધોબી
શેઠ: shortમાં પાડ્યું છે સારું છે (બધા હસે છે)
ધોબી: સારું ત્યારે હું જાઉં છું
શેઠ: ફરી પાછો માર પડશે
ધોબી: હરતા-ફરતા જઈશ ત્યાં સુધી વાતાવરણ સમી જશે પછી બહુ વાંધો નહીં આવે (ધોબી જાય છે)
સૂર્યપ્રભા: બેટા ધનશ્રી તું પણ જા હવે તારી નોકરીનો ટાઈમ થયો છે ઓવરટાઈમ કરતી નહીં થાકી જઈશ આજની જેમ એક વેળા જ કામ કરવાનું
(બન્ને માં દિકરી દરવાજા સુધી જાય છે સામે જોઈ આવાક બની જાય છે)
સૂર્ય પ્રભા: સાંભળો છો? હું આ શું જોઈ રહી છું?(કામવાળી બહાર આવે છે) સંઘ સંગ
શેઠ: ધનશ્રી શું છે તારી માને વળી દિવસે તારા દેખાયા
સૂર્ય પ્રભા: જુઓ તો ખરા તારા નહીં પણ ગ્રહણ દેખાય છે
(દીકરો વહુને લઇને આવે છે ગળામાં હાર છે)
                   વર્ષા જે. લીંબાણી ✍🏻

હકીકત....

રોજ સવાર આવી કઈ જાય છે..
તારું મારું અહીં જ રહી જાય છે...

સૂર્ય ની સવારી આવીને કહી જાય છે..
મારા આગમનથી અંધારું વહી જાય છે...

એક હરિશ્ચંદ્ર જે સપનાને સાકાર કરે...
આજે દીધેલા કોલ પણ ફરી જાય છે...

શબ્દોના તીર અમે વાગતા જોયા છે...
રક્તની ધારા વિના પણ મરી જાય છે...

આજે પણ *જગતમાં* એવા લોકો છે..
જેના હાથ માંથી પથ્થર તરી જાય છે...jn

Monday, June 29, 2020

પ્રેમ એટલે...


કોઈના 
આવવાનો 
અહેસાસ
થાય અને 
તે પ્રત્યક્ષ
આવી જાય
તે એટલે પ્રેમ...jn

પ્રેમ એટલે...


તુ જાણે જ છે
મને વરસાદમાં 
ભીંજાવું ખૂબ
ગમે છે....
તેમ છતાં તારી
ભીંજાયેલી લટો
મને લલચાવી
જાય છે....jn

પ્રેમ એટલે...


કોઈ એકના
સ્પર્શ માત્રથી 
ધબકાર નું
વેગીલું થઈને
દોડવું
એટલે પ્રેમ...jn

પ્રેમ એટલે...


કોઈની સાથે
આંખ લાગે
અને એની જ 
નજરે 
દુનિયાને જોવાનું 
મન થાય તે 
એટલે પ્રેમ...jn

પ્રેમ એટલે...


તારા નાક
પરના 
ગુસ્સાને 
ઘડીના 
છઠ્ઠા ભાગમાં
પ્રેમમાં
પરિવર્તિત
કરતું મારું
આલિંગન...jn

પ્રેમ એટલે...


કોઈ 
અનન્ય 
વ્યક્તિના 
આલિંગન 
માત્રથી એમ 
થાય કે હવે 
જગતને 
સમજવાની 
જરૂર નથી,
આનાથી વધુ 
જગતમાં 
કંઈ જ ન હોય...jn

પ્રેમ એટલે...


જેના આવવાના 
અહેસાસ
માત્રથી 
લાગણીઓ
ભીની થવા લાગે
ને મન આનંદની
તૃપ્તિ અનુભવે
તે વ્યક્તિ
એટલે પ્રેમ....jn

પ્રેમ એટલે...


કોઈ પોતાનું
આવે છે અને 
આવે એના 
પહેલા જ આવી
જવું અને પછી
અનિમેષ નજરે
એની રાહ જોવી
તે એટલે પ્રેમ...jn

પ્રેમ એટલે...


વરસતા 
વરસાદ 
કરતાં પણ 
કોઈની 
ભીંજાયેલી 
લટોનિ બુંદોમાં 
નાવાનું મન થાય 
તે એટલે પ્રેમ...jn

પ્રેમ એટલે...


કોઈની 
આંખ ખુલે 
અને એની જ 
નજરે 
દુનિયાને જોવાનું 
મન થાય તે 
એટલે પ્રેમ...jn

પ્રેમ એટલે...

વરસતા 
વરસાદ 
કરતાં પણ 
કોઈની 
ભીંજાયેલી 
લટોનિ બુંદોમાં 
નાવાનું મન થાય 
તે એટલે પ્રેમ...jn

પ્રેમ એટલે...

 કોઈ એકના
સ્પર્શ માત્રથી 
ધબકાર નું
વેગીલું થઈને
દોડવું
એટલે પ્રેમ...jn

Sunday, June 28, 2020

પ્રેમ એટલે...


મારી પર
આત્યંતિક
ગુસ્સો હોય અને
મનમાં કેટલીએ ગાંઠો
વાળેલી હોય
અને અચાનક મારું
આવી ને તારી સાથે
ચાર વાત કરતાં જ
એ ગુસ્સાનું
એક અનન્ય
હાસ્યમાં પરિણમવું
એટલે પ્રેમ...jn

Saturday, June 27, 2020

સિંગિંગ કોમ્પિટિશનમાં ધ્યાનમાં લેવાની બાબતો..


*૧* - સૌથી પહેલી ગીત ની પસંદગી પોપ્યુલર હોવી જોઈએ.
 *૨* - Mail સિંગર દ્વારા પસંદ કરવામાં આવેલું ગીત Male ગાયકનું હોવું જોઈએ, તેવી જ રીતે female નું female ગાયકનું હોવું જોઈએ
 *૩* - તમારું ગળું એટલે કે તમારો અવાજ કોઈપણ સિંગર ને મેચ થતો હોય તો એવા ગીત ની પસંદગી વધારે યોગ્ય હોઈ શકે છે
 *૪* - તમારો સ્વર જેટલો ઊંચો લઇ શકો છો એટલે કે તમારો Scale જે ગીતને યોગ્ય બેસતો હોય એવા ગીત ની પસંદગી કરવી.
 *૫* - શક્ય બને ત્યાં સુધી ક્લાસિકલ કહી શકાય એવા ગીતોની પસંદગી પહેલી કરવી
 *૬* - જે ગીતોની સરગમ ખૂબ સહેલી હોય અને એના સ્વર શુદ્ધ ઉચ્ચાર કરી શકો તેવી પસંદગી વધુ યોગ્ય છે.
 *૭* - જે ગીતોના શબ્દો એટલે કે લીરીક્સને તમે આત્મવિશ્વાસથી ગાઈ શકો તેવા ગીત વધુ યોગ્ય છે.
 *૮* - શક્ય બને ત્યાં સુધી તમારા રોજિંદા જીવનમાં જે ગીતોને વાગોળતા હો એવા ગીતો સૌથી શ્રેષ્ઠ હોય છે.
 *૯* - આ સિવાય જેવો ખૂબ સારી રીતે ગાઈ શકે છે તેઓ પોતાના ગીતની પસંદગી કોઈ સારા આલાપ હોય કે જે ગીતોમાં અલંકારો ઉપયોગ થતા હોય એવા ગીતોને પણ પસંદ કરી શકે છે.
 *૧૦* - અને સૌથી મહત્વની બાબત સ્પર્ધાની સાથે સાથે મારી સાધના છે એ બાબતને પણ ધ્યાન રાખીશું જેથી કરી નંબર આવે તો પણ આનંદ મળે અને ના આવે તો પણ આનંદ મળે....jn

જે. એન. પટેલ (જગત)

Thursday, June 25, 2020

પ્રેમ એટલે...

અભિમન્યુ
હણાયો
ત્યારે ક્રુષ્ણની
આંખ
ભિંજાણી છે...
આ આંખોનું
ભિંજાવું અને
તેની પાછળનો
અનન્ય ભાવ
એટલે પ્રેમ....Jn

Monday, May 25, 2020

સદા સેવ્ય કૃષ્ણ...

મોરનો ટહુકો સાંભળ્યો છે જ્યારથી વનમાં..
કંઈક કરતાં કેટલાય તરંગો ઉઠ્યા છે મનમાં...

ગેલી થાય છે ગોકુળની ગોપીઓ અને ગાયો..
વૃક્ષો પણ હાજરી પુરાવી જાય છે પવનમાં...

વૈકુંઠવાસી જ્યાં વસ્યો હોય એ વનરાવનમાં..
કીડીના ઝાંઝર ને મહેકે કાવેરીનું નિર કવનમાં...

કૃષ્ણની વાંસળી વાગે છે ગોકુળની ગલીઓમાં..
બધો જ શોર સમી જાય છે એના અમનમાં...

કૃષ્ણ લાગે છે વહાલો ને સેવા કરવા યોગ્ય..
જગતમાં હજારો શીશ જુકે છે નમનમાં...jn

જે. એન. પટેલ  (જગત)

Thursday, May 21, 2020

જાત...

કોઈ જોઈ જાય અમને તોય નજર ના લાગે..
ભરીલે નજરમાં તમને તોય નજર ના લાગે...

શબ્દો નો શણગાર અને વાણીની મીઠાસ છે..
કોઈના મને કે કમને તોય નજર ના લાગે...

સરસ્વતીનો ઉપાસક અને જીવન મારું સાધના..
કેટલી આંખો જોવે અમને તોય નજર ના લાગે...

ગૌરવ છે મારા કુળનું ને અભીમાન છું તારું...
સાથે લઈને ચાલીસ પવનને તોય નજર ના લાગે...

બસ એક નામ કાફી છે આ જગતને અમારું...
માને કે પછી ના માને તોય નજર ના લાગે...jn

સમજણ....

ઝંખું છું તો સરસ લાગે છે..
ઈચ્છાઓની તરસ જાગે છે...

પળ બે પળ નો સાથ તમારો..
ભવભવનો સાથી માંગે છે...

માણી છે વસંતપુર બહારે..
પાનખરે અળગી ભાગે છે...

મતભેદ ભલે આજે આવ્યો..
સૂર રેલ્યો એક જ રાગે છે...

જોયું છે જગત એકલવાયું...
એક એક દીન વરસ લાગે છે...jn

Sunday, May 17, 2020

ઇશ્વરની કમાલ...

પંચમહાભૂતનું શરીર ને એમાંય પાછો તું આવીને બિરાજે ખરી છે કમાલ ઈશ્વર તારી...

ડોક્ટરના પંપીંગનું બિલ અને તારું છેલ્લા શ્વાસ સુધી ફ્રી ખરી છે કમાલ ઇશ્વર તારી...

આંખ જોવે નાક સુંગે ને મોઢું મમળાવે એને તું પચાવે ખરી છે કમાલ ઈશ્વર તારી...

આપ્યુ છે બધું જ ડબલ મન બુદ્ધિ સાથે આપ્યો અહંકાર ખરી છે કમાલ ઈશ્વર તારી...

નર માંથી નારાયણ બનું હું આપ્યો છે કર્મ નો સિદ્ધાંત ખરી છે કમાલ ઈશ્વર તારી...

સૃષ્ટિનું શ્રેષ્ઠ સર્જન તારું, છતાં કહે થોડોક માણસ થા ખરી છે કમાલ ઈશ્વર તારી...

જગત છે આખું મિથ્યા ને મોહરૂપી માયા લગાવી બેઠો ખરી છે કમાલ ઈશ્વર તારી...jn

Thursday, May 14, 2020

શું થઈ ગયું આજે...!!

lockdown માં એવી તો સપડાઈ ગઈ છું ,
બે બારણાં ની વચ્ચે હું તો પુરાઈ ગઈ છું,
બાળકોની રમતો સંતોષવામાં ભરાઈ ગઈ છું,
પતિના સથવારા માં ક્યાંક છુપાઈ ગઈ છું, રામાયણ-મહાભારતમાં એવી તો સમાઈ ગઈ છું,
જાણે હું જ સીતા, દ્રૌપદી હોઉ એમ છવાઈ ગઈ છું,
રામ,કૃષ્ણના ગુણો સાકારિત કરવા લપેટાઈ ગઈ છું,
સર્વત્ર કંસ, રાવણ, જરાસંઘના ગુણોથી ડઘાઈ ગઈ છું,
વિશ્વયુદ્ધમાં સામેલ ક્રાંતિવીરો ને યાદ કરી કપાઈ ગઈ છું,
વીર સાવરકર, ભગતસિંહ, સુભાષચંદ્ર ના ચરિત્રથી પલટાઈ ગઈ છું,
કોણ જાણે કેમ આ બોલિવૂડમાં પકડાઈ ગઈ છું,
ઘર રૂપી ઘટમાળમાં એવી તો સજાવાઈ ગઈ છું,
જાણે આ સૃષ્ટિમાં હું ક્યાંક ખોવાઈ ગઈ છું,
રસ્તો શોધતા-શોધતા હું વધુ ને વધુ ફસાઈ ગઈ છું,
અંતરથી સાદ કરું છું હું તો મૂળથી જ ઉખેડાઈ ગઈ છું,
                 વર્ષા લીંબાણી......

શું કરી રહ્યા છો આજે..??

કોરોનાની મહામારી થી સળગી રહ્યા છીએ,
પરિવારમાં એકબીજાની સાથે વળગી રહ્યા છીએ,
બાળકોની વિશિષ્ટતાઓ માણી રહ્યા છીએ,
વડીલોની સેવામાં સમય પસાર કરી રહ્યા છીએ,
પતિ-પત્ની એકબીજાનો સાથ માણી રહ્યા છીએ,
વિશ્વ યુદ્ધમાં વિશ્વંભર ને શોધી રહ્યા છીએ,
જ્ઞાતિજનોની ઉગારવા વિનંતી કરી રહ્યા છીએ,
ખરા રહી થી અંતરનાદ કરી રહ્યા છીએ.....
        વર્ષા લીંબાણી........✍️

ગુજરાત સ્થાપના દિન...

કેમ રે રહું છું આજે હું દિનહીન,
આજે ગુજરાતનો સ્થાપના દિન,
ચારેકોર હાહાકાર મચાવે છે ચીન,
નરેન્દ્ર મોદી કરશે તેમને જરૂર ખિન્ન,
વહી  રહ્યું છે એમાં ગુજરાતીનું ખૂન,
કેમ ના હોય એમાં આટલો જૂનૂન,
વિશ્વ થયું છે આજે તેને આધિન,
સરદાર યાદ આવે છે સૌને આજ દિન,
આજે ગુજરાતીઓનો છે ગૌરવદિન......
                વર્ષા લીંબાણી..✍🏻

શું બની ને બેઠી છે સ્ત્રી...!!!

ભગવાનની ઉત્કૃષ્ટ કલાકૃતિ એટલે સ્ત્રી,
પારકાને પોતાના ગણવાની શક્તિ તે એટલે સ્ત્રી,
પપ્પાની પરી માંથી ભાર વહન બનનાર એટલે સ્ત્રી,
સ્વતંત્રતાનો સિમ્બોલ છતાં પરતંત્ર રહેનાર એટલે સ્ત્રી,
સવારથી સાંજ સુધી ઘરની બાઈ બની રહેનાર એટલે સ્ત્રી,
શક્તિ હોવા છતાં રક્ષણીય થઇ રહી જનાર એટલે સ્ત્રી,
રક્ષણીય છે છતાંય પ્રદર્શનીય થઈ રહી જનાર એટલે સ્ત્રી,.        સૃષ્ટિ રચયિતાનું છેલ્લામાં છેલ્લું મોડલ એટલે સ્ત્રી,
છતાંયે મર્યાદા રૂપી ઘુંઘટમાં રહી જનાર એટલે સ્ત્રી,
ચમાર બની સૌ જેને પરખે છે તે એટલી સ્ત્રી,
જેના આંતર સૌંદર્ય કરતાં બાહ્ય સૌંદર્ય કીંમતી ગણાય એટલે સ્ત્રી,
જ્યારે જેવો સમય આવે તેવી નોકરી કરનાર એટલે સ્ત્રી,
તું આખો દિવસ શું કરે છે તે સાંભળનાર એટલે સ્ત્રી,
છતાં પણ પોતાની ફરજ ક્યારેય ન છોડનાર એટલે સ્ત્રી,
                 વર્ષા લીંબાણી.✍🏻

Lockdown પછી મારા સ્વપ્નનું ભારત...

"ન જાણ્યું જાનકી નાથે, સવારે શું થવાનું છે."
હું તો મારી ગાઢ નિદ્રામાં સૂતી હતી અને કોરોના રૂપી દાવાનળે આવી મને સ્વપ્ન માંથી જગાડી ઝબકીને જાગી જોયું તો આખું વિશ્વ ભડકે બળી રહ્યું હતું તેની જ્વાળા મારા ભારત પર પણ આવતી જોઈ એશો આરામથી જિંદગી જીવતા મારા ભારતવાસીઓને હચમચાવી નાખ્યા ભારતનો પ્રત્યેક માણસ પોતાનામાં એટલો મસ્ત બની જિંદગી જીવી રહ્યો હતો તેમની પાસે ના તો પત્ની માટે સમય હતો કે ના તો બાળકો માટે પોતાના ધંધા રોજગાર માં સૌ પૂરોવાઈ ગયા હતા કોરોના પણ આવ્યો  તેની સાથે તે lockdown ને પણ લેતો આવ્યો કોરોના એ તો કોઈને રોતાં ના આવડે એવા કરી દીધા દરેક વ્યક્તિના ચહેરા પર અનેક રેખાઓ છપાઈ ગઈ હવે શું થશે એવો સૌ નિસાસો નાખવા માંડ્યા પણ જેમ જેમ દિવસો ગયા તેમ તેમ મને સમજાતું ગયું આ કોરોના તો ભગવાનની આપેલ મીઠી લપડાક છે પૈસાની પાછળ પાગલ બનનાર પરિવારમાં પરોવાવા માંડ્યા પૈસાની સાથે સાથે માણસની પણ કિંમત સમજાણી પ્રદૂષણ રહિત વાતાવરણ કેવું હોય તેની સૌને ખબર પડી મેં મારા ભારતની કલ્પના સ્વપ્નમાં કરી હતી તે મને ધીરે ધીરે સાકારિત થતી જોવા મળે છે આપણા આધગુરુ શંકરાચાર્યે કીધું છે"દુર્લભ ભારતસ્ય જન્મ"ભારતની ભૂમિ પર મને જન્મ મળવો તે મારા ભાગ્યની વાત છે કેટલાય જન્મારા ના તપ પછી આવી પવિત્ર ભૂમિ ની અંદર મને જન્મ મળતો હોય છે તો તેને મારે સાર્થક કરવો પડે જે ભૂમિ ની અંદર રામ અને કૃષ્ણ નાચ્યા છે તે ભૂમિ કેટલી પવિત્ર હશે એ પવિત્ર ભૂમિની રક્ષા માટે આજે આપણા દેશનું લોક રક્ષા દળ સતત આપી રહ્યું છે તેના તપને કારણે પણ કદાચ મારા સ્વપ્નનું ભારત નિર્માણ થાય
"કંઇક એવા પણ દિવસો જોવા પડ્યા,
ને સોમરસથી હાથ ધોવા પડ્યા,
રોગ પણ અહીં કેવો આવી ગયો,
કે તબીબોને પણ આજ ગુમાવવા પડયા."
કંઈક મેળવવું હોય તો કંઈક ગુમાવવું પડે કોરોના ના કારણે આપણે ઘણું બધું ગુમાવ્યું છે તેની સાથે સાથે તેનાથી વિશેષ મેળવ્યું પણ છે એ મેળવેલ મોતી થી મારા સ્વપ્નના ભારતને સજાવીશ
"સ્વપ્ન સાકાર કરવા ઉલેચ્યો મેં એક દરિયો,
મોદી રૂપી મળ્યો આજ મને એક મરજીવો,
મારા સ્વપ્નને સાકાર કરવા ઊભો છે અડીખમ,
તેથી તો દેશ અને દેશવાસીઓ છે હેમખેમ. ‌"
મારા સ્વપ્ન પ્રમાણે મારો દેશ એટલે મારા દેશની પ્રત્યેક વ્યક્તિ પરદેશ ત્યજી સ્વદેશમાં જોડાય પશ્ચિમી સંસ્કૃતિની ત્યજી ભારતીય સંસ્કૃતિના  મૂલ્યને સમજે શહેર નો શણગાર ત્યજી ગામડાના શણગારને સ્નેહથી સ્વીકારે પૈસાના પૂજારી ન બનતા બાળકોને પોતાના પ્રેમરૂપી પૂરમાં નવડાવે ઘરમાં રહેલી ગૃહલક્ષ્મી ના ગુણોને વાંચી સમજી તેનો પણ થોડો વિચાર કરતા થાય આજે સ્ત્રી પુરુષ સમોવડી બનવા મીટ માંડી બેઠી છે તેને પોતાની સાચી કિંમત સમજાય તો ને તો જ મારા સ્વપ્નનું ભારત નિર્માણ થાય એટલા માટે જ.
"ઘરમાં રહેવું છે સલામત રહેવું છે,
બાકી તો કિનારે આવીને ડૂબતા વહાણને જોયા છે,
બનવું છે એક મિસાલ જગતની મારે પણ,
વિશ્વના માર્ગદર્શક બનવા ની એ આણ છે."...

Lockdown....

પરિવારના પ્રેમ સાથે એની મસ્તી જોઈ છે...
જિંદગીને આજ અમે હસતી જોઈ છે...

Lockdown શ્રાપ છે કે પછી અભિશ્રાપ..
ઘરમાં જ રહેતી લક્ષ્મીની હસ્તી જોઈ છે...

છુપાયેલી છે કેટલીય શક્તિઓ બાળકોમાં..
સમયના અભાવમાં કળાની પસ્તી જોઈ છે...

એકલતામાં અટવાયેલો રહે તો જ્યારે હું..
ઘરમાં જ મારા પોતીકાની વસ્તી જોઈ છે...

હિંમત રાખીને ચાલવાનું છે સૌની સાથે..
બાકી તો કિનારે આવી ડૂબતી કસ્તી જોઇ છે...

ડરવાનું નથી અને હારવાનું પણ નથી...
સાધન વિના જિંદગીને ખસતી જોઈ છે...

ઘરમાં જ રહેવું છે સલામત રહેવું છે..
જગતની જેલમાં પણ આજે મસ્તી જોઈ છે...jn

Tuesday, May 12, 2020

ગુજરાતી નાટક...

"માથે પડ્યા બાપા કે અમે"
"માથે પડ્યા બાપા કે અમે"

(ગામડા ના બાપ શહેરમાં રહેતા પોતાના દીકરાના ત્યાં આવી છે શહેરમાં તો પહોંચી ગયા પણ અજાણ્યા વિસ્તારમાં ઘર કેમ શોધું તેની મૂંઝવણમાં છે આંટા મારે છે કદાચ કોઈક એને મળી જાય અને દીકરાના ઘર સુધી પહોંચાડે)
પિતા: ભગવાન જાણે ક્યાં રહેતો હશે એટલા મોટા શહેરમાં તમે કેમ કરીને શોધીશ નથી તો કોઈની જાણતો કેમ નથી કોઈને પહેચાન તો કેમ કરીને દીકરાના ઘરે પહોંચીશ? ફોન કરું પણ ફોનમાં પણ બેટરી લો છે
(આંટા મારે છે એટલામાં એક પેપરવાળો દેખાય છે)
પેપરવાળો: પેપર... પેપર...
પિતા: (ખુશ થઈ) ઓ.. પેપરવાળા ભાઈ તું મારા દીકરાને ઓળખે છે એ તો બહુ મોટો સાહેબ છે સાહેબ એનું નામ દિપક છે તને ખબર છે એ મારું નામ અજવાળશે એને ઘરે મને પહોંચાડીને
પેપરવાળા: ક્યાંથી સવાર સવારમાં આવા મળી જતા હોય છે આટલા મોટા શહેરમાં તો કેટલાય દિપક કેટલાય મોટા મોટા સાહેબો હોય બધાને થોડા અમે ઓળખતા હોઈએ
(પેપરવાળો જતો રહે છે થોડીવારમાં દૂધવાળો આવે છે)
પિતા:  દૂધવાળા ભાઈ અહીંયા આવો તો તમારા જેવું એક કામ છે
દૂધવાળો: શું કામ છે કાકા જલ્દી બોલો
પિતા: દિપક સાહેબ નું ઘર જોયું છે એ મારો દીકરો થાય બહુ મોટો સાહેબ છે
દૂધવાળો: જુઓ કાકા આટલા મોટા શહેરમાં ગણાય ના નામ દીપક હોય તમારી પાસે એડ્રેસ હોય તો મને આપો
પિતા: એડ્રેસ વળી કેવું? એમાં મને કાંઈ ખબર પડે નહીં
દૂધવાળો: તમારો દીકરો કઈ જગ્યાએ રહે છે એનું તમારી પાસે સરનામું છે
પિતા: ઓ.. એમ બોલને ભાઈ એ તો એક કાગડિયા માં લખેલું છે ઉભો રહે ભાઈ હમણાં જ તને આપુ(ખિસ્સામાંથી કાગળ કાઢી આપે છે)
દૂધવાળા: ઓહો આજ દિપકભાઈ ના ઘરે જવું છે સામે 21 નંબર નું ઘર દેખાય એ તમારા દીકરાનુ છે જુઓ સામે જ થાય
પિતા: ભગવાન તારું ભલું કરે
(દીકરાના ઘરે પહોંચે છે)
પિતા:(દરવાજો પછાડે છે) દિપક ઓ દિપક દરવાજો ઉઘાડ હું આવ્યો છે
જ્યોતિ: દિપક જરા જુઓ તો બહાર કચરાવાળો છે કે શું?
દિપક:(દરવાજો ખોલવા જાય છે) પપ્પા તમે આવો આવો આમ અચાનક જ્યોતિ જો તો ખરી ગામડેથી પપ્પા આવ્યા છે
જ્યોતિ: (મોં બગાડીને) અહીંયાં એ પહોંચી આવ્યો માથાનો દુખાવો. આવો આવો પપ્પા (પગે લાગે છે)
પિતા: (આશીર્વાદ આપે છે) પુત્રમાન ભવ
દિપક: બેસો પપ્પા જ્યોતિ પપ્પા માટે સરસ મજાની ચા બનાવ
પિતા: વહુ બેટા જરા આદુવાળી ચા બનાવજો ઉપર મલાઈવાળું એવી ઉપર મલાઈ વળે એવી
જ્યોતિ: હા બનાવી આવું છું
દિપક: પપ્પા કેમ ઓચિંતાના આવવાનું થયું
પિતા: કેમ ના અવાય
દિપક: અવાય જ પણ સમાચાર કર્યા હોત હું તમને સ્ટેશન લેવા આવી ગયો હોત
પિતા: કંઈ વાંધો નહીં ચાર જણને પૂછતો પૂછતો પહોંચ્યા આવ્યો અમે ભણેલા નથી પણ ક્યાંય પાછા પડી એવા એ નથી
દિપક:(હસે છે જ્યોતિ ચા લઈને આવે છે) મમ્મી મજામાં છે ને દાદીમા ની તબિયત કેવી છે
પિતા: બધાએ મજામાં છે બધા તને બહુ જ યાદ કરે છે આ તો તારી મારી કીધું દીકરો ને વહુ આવતા નથી તેમની પાસે તો સમય નથી પણ તમે જઈને તેને મળી આવો(થેલીમાંથી લાડુ કાઢે છે) લે આ તારી માએ ચોખ્ખા ઘીના લાડુ મોકલાવ્યા છે
દિપક: (લાડુ લે છે) પપ્પા તમે નાહી-ધોઈ તૈયાર થઈ જાવ
ચાલો તમને તમારો રૂમ બતાવી દવું
(બાપ દીકરો રૂમમાં જાય છે)
જ્યોતિ: (રસોડામાંથી બહાર આવે છે) દિપક આ તમારા પપ્પાની ગમે ત્યાં તમારી સાથે લઈ જજો આ ઘરે રહેશે તે મને બિલકુલ નહિ પહોસાય
દિપક: મહેરબાની કરીને તું અત્યારે કંઈ જ બોલતી નહીં હું પપ્પાને મારી સાથે લઈ જઈશ જ્યોતિ: લઈ જઈશ નહિ લઇ જવા પડશે મારે મારું માથું નથી દુખાવવુ
(પિતા તૈયાર થઈ બહાર આવે છે)
પિતા: બેટા મને આ તારો શહેર બધું જ ફરાવજે એટલે ઘરે જઈ મારા બધા જ ભાઈબંધો ને કહેતા ફાવે બધાના દીકરા ખેતી કરે છે અને મેં જ તને પેટે પાટા બાંધીને પણ આવ્યો છે તને ખબર છે બેટા હું તને ભણાવતો હતો ને ત્યારે આખું ગામ કહેતુ ભણાવવાની શું જરૂર છે તારું શહેર જોઈને જાઉં ને તો બધાને કહેતા ફાવે
દિપક: પપ્પા એમાં કહેવાનું શું હોય ચાલો આપણે હમણાં જ જઈએ
પિતા: એટલી બધી ઉતાવળ નથી કે  આજે જ જવું પડે શાંતિથી જઈશું હું તો હજુ રોકાવાનો છું
દિપક: કંઈ વાંધો નહીં પપ્પા તમારે જેટલું રોકાવું હોય એટલુ
રોકાજો છો
જ્યોતિ:  પપ્પા જેટલું રોકાવું હોય એટલું રોકાજો પણ હમણાં તમે દિપક સાથે જાઓ ઘરમાં એકલા એકલા કંટાળી જશો
પિતા: સારું બેટા તમે કહો છો તો જતો આવું
(બાપ દીકરો જવા માટે નીકળી છે)
જ્યોતિ: દિપક એક મિનિટ અહીં આવો તો (દિપક આવે છે જ્યોતિ પાસે) મારી વાત ધ્યાનથી સાંભળો આ તમારા પપ્પાને બહાર ફરાવી જમાડીને શાંતિ  લઈ આવજો
દિપક: હું છું આજે તો આવ્યા છે અને તને નડવાએ લાગ્યા
જ્યોતિ: એ તમારી જે સમજવું હોય એ
(દિપક બહાર જાય છે બંને બાપ-દીકરો નીકળી જાય છે)
(જ્યોતિ ઘરનું કામ કરવા લાગે છે)
જ્યોતિ: શી ખબર આ ડોસલો અહીંયા કેટલા દિવસ માથુ ખાશે મારે
આનું કંઈક રસ્તો કાઢવો પડશે
(કામ પતાવી નિરાંતે બેસીને વિચારે છે ઓચિંતાનું યાદ આવે છે અને ફોન કરે છે)
જ્યોતિ: હેલો મમ્મી મજામાં ને તારી તબિયત કેવી છે પપ્પા મજામાં ને ભઈલો શું કરે છે બધા મજામાં છે એમ તમે બધા તો મજામાં છો પણ હું સજામાં છું શું થાય મારા સસરા આવ્યા છે ગામડેથી કેટલા દિવસ રોકાશે અને કંઈ જ નક્કી નથી મારે હવે આનું શું કરું તું કંઈક રસ્તો બતાવ તો આ ડોસલા થી છુટકારો મળે
(બાપ દીકરો આવે છે જ્યોતિ જલ્દી થી ફોન મૂકી દે છે)
એટલામાં બધું ભરાઈ ગયું ખોટો સિક્કો પાછો પણ આવી ગયો
પિતા: શું કહ્યું બેટા મને હમણાં જરા કાનમાં ઓછું સંભળાય છે જે કંઈ કહેવું હોય એ જરા મોટી થી બોલજો નહિતર મને કંઈ નહી સંભળાય
જ્યોતિ: કંઈ નહીં પપ્પાજી કંઈ નહોતી કહેતી આ તો તમને શહેર કેવું લાગ્યું હશે એનો વિચાર કરતી હતી
પિતા: શહેર તો બેટા બહુ જોરદાર છે હો ફાવી જાય એવું છે બેટા દિપક કાનની દવા કરાવવી હતી તો એવું વિચારતો હતો કે અહીંયા આવ્યો છું તો ભેગાભેગ દવા કરાવી લઈએ તો
દિપક: વાંધો નહી પપ્પા હું કાલે જ ડોક્ટરને મળી આવીશ અત્યારે તમે થાકી ગયા હસો એટલે હવે આરામ કરી લો
જ્યોતિ:(જ્યોતિ રૂમમાં જાય છે) પતી ગયું હવે આ આફત જેમતેમ જશે નહીં હવે તો બીજા પંદર દિવસ કરશે આરામ કરીને જાગે એટલે મારે જ કંઈક કરવું પડશે
પિતા: (ઉઠીને આવે છે) વહુ બેટા હવે જરા ઉઠો તો મને ચા પીવાની ઈચ્છા થઈ છે શું આ તો રોજ પીવાની આદત ખરી ને એટલે
જ્યોતિ: (રૂમમાંથી બહાર આવે છે) હા પપ્પા હમણાં જ બનાવી આપું છું
દિપક: કેમ પપ્પા આરામ નહોતો કરવું તમારે થોડી વાર સુઈ ગયા હોત તો
પિતા: તને તો ખબર છે ને બેટા મને બપોરે ઊંઘવાનું નથી પણ બેટા એક વાત પૂછું હું આવ્યો છું એ જ્યોતિ વહુ ને ગમશે તો ખરું ને?
દિપક: એવું તે કંઈ હોય પપ્પા તમે પણ હું શું વિચારતા હશો
જ્યોતિ: (ચા લઈને આવે છે) અરે પપ્પા એવું તે કંઈ હોતું હશે તમે આવ્યા એનો તો મને ખુબજ આનંદ છે મને તમારી સેવાનો મોકો મળ્યો છે પણ એ મારા ભાગ્યમાં જ ક્યાં છે ભગવાનને પણ મંજૂર નથી
દિપક: આ શું બોલે છે તું જરા સમજાય એવું બોલ
જ્યોતિ: ગામડી થી ફોન આવ્યો હતો
દિપક: તારા પર?
જ્યોતિ: હા તમારો કે પપ્પાનો ફોન નહીં લાગ્યો હોય એટલે મારી પર આવ્યો
પિતા: મારા ફોનમાં તો ઠેકાણા નથી'ક્યારેક ચાલુ હોય તો ક્યારેક બંધ પણ વહુ બેટા સીધી સીધી વાત કરો તો કંઈક સમજણ પડે
જ્યોતિ: તમે નીકળ્યા પછી પપ્પા દાદી ની તબિયત ખુબ જ બગડી અને તમને પાછા બોલાવ્યા છે
પિતા:(એકદમ ઊભા થઈ જાય છે) શું થયું વળી બાને ઘરે થી નીકળ્યો ત્યારે તો બરાબર જેવા હતા
જ્યોતિ: પપ્પા એટેક આવ્યો છે
પિતા: બેટા દિપક મને હમણાં ને હમણાં સ્ટેશનની મુકવા આવ હું બસમાં જતો રહીશ બેટા જાવ તો જરા અંદરથી મારી થેલી લેતા આવો
દિપક: પપ્પા ફરી જલ્દીથી આવજો
પિતા: હા બેટા જરૂર આવીશ મારે તો હમણાં પણ શાંતિથી જ રોકાવું હતું પણ હવે એક મિનિટ પણ મારાથી નઇ રોકાવાય
(જ્યોતિ થેલી આપે છે)
દિપક: પપ્પા જો દાદી ની તબિયત વધારે ખરાબ હોય તો મને જાણ કરજો નહીતો પછી તમે જ ગાડી ભાડે કરીને દાદી ને અહીંયા જ લેતા આવજો
પપ્પા: ભલે બેટા તો કોઈ જાતની ચિંતા કરતા નહીં
(બાપ દીકરો નીકળે છે જ્યોતિ હાશ અનુભવે છે)
જ્યોતિ: હાશ બલ્લા ટણી બપોરે શાંતિથી આરામ કરવા પણ નથી દીધો લાવ શાંતિથી બેસીને પેપર વાંચું
(દિપક પાછો આવે છે)
દિપક: જ્યોતિ મને તો ખૂબ જ ચિંતા થાય છે બાને શું થયું હશે ઘરે મમ્મી પણ એકલા હતા મમ્મીની હાલત કેવી થઈ હશે
જ્યોતિ: મમ્મીને વળી શું થવાનું હતું દાદી ને કાંઈ થયું હોય તો મમ્મીને થાય
દિપક: એટલે તું શું કહેવા માંગે છે
જ્યોતિ: ના કહી નહીં આ તો તમારા પપ્પા જલ્દી થી રવાના થાય ને એના માટેની એક મારી હોશિયારી હતી
દિપક: જ્યોતિ તે આ શું કર્યું? મારા પપ્પાને કે એક દિવસમાં રવાના કરી દીધા તારી મમ્મી અહીંયા રોકવા આવે છે ત્યારે હું તો એને ક્યારેય રવાના નથી કરતો મારા પપ્પા તને એક દિવસ માં ભારે પડી જાય
જ્યોતિ:(દિપક પાસે પ્રેમથી વાત કરે છે) અરે મારા મનના મોરલી મનોહર તમે જરા વિચાર તો કરો પપ્પા અહીંયા રોકાત તો પંદર દિવસમાં મારી શું હાલ થાત
(દિપકની પાછળ પાછળ આવીને બાપ બધી જ વાત સાંભળે છે)
દિપક: તારી વાત તો સાચી છે પણ તારે કોઈક બીજું બહાનું કાઢવું હતું
જ્યોતિ: બહાનું ગમે તે હોય પણ ઠંડા પાણી ખસ ગઈ એ જોવોને
પિતા: વહુ બેટા ઠંડા પાણીએ ખસ ગઈ નથી ગરમ પાણી લઇને પાછી આવી છે
દિપક: પપ્પા તમે પાછા કેમ શું થયું
જ્યોતિ: શું... પાછા આવ્યા
પિતા: હા વહુ બેટા પાછા આવ્યા તમને બહુ તકલીફ થઈ હશે ખરું ને?
દિપક: ના ના પપ્પા એવું કાંઈ નથી
પિતા: તું તો કંઈ બોલતો જ નહીં તારી ઘરવાળી આગળ તારું કંઈ જ ચાલવાનું નથી તને એમ કે આ ગામડીયા બાપને કંઇ ખબર પડશે નહીં તને આટલા માટે ભણાવ્યો હતો હું તને શહેરમાં રહેવા આવવાની ના પાડતો હતો ત્યારે તારી મમ્મીએ મને કહ્યું કે આટલું બધું ભણાવ્યો છે બહુ પણ ભણેલી છે એટલે એમને ગામડામાં ના ફાવે ભલેને શહેરમાં રહેવા જતા આપણે તો આપણા જ રહેવાના છે પણ બેટા આજે જોઈ લીધું આપણા પણું તમારા માં કેટલું છે અમે અભણ જરૂરી છીએ પણ અમે પણ બાર કુવાના પાણી પીધા છે આમ જેમતેમ અમને સમજીને ફગાવી દેતાં થોડો વિચાર કરજો ક્યારે એવો પણ સમય આવશે કે ગામડું અને ગામડીયા ના માબાપ જ તમને કામ લાગશે જય સીતારામ
(ગુસ્સે થઈ બાપ ચાલ્યા જાય છે જ્યોતિ દિપક એકબીજાની સામે જોવે છે)
(ચાર મહિના પછી)
જ્યોતિ: દિપક આજે 20-25 દિવસ થઈ ગયા તમારી ઓફિસ બંધ છે ક્યારે ચાલુ થશે
દિપક: મને પણ એનું જ ટેન્શન છે અને વળી સંભળાય છે ચીન માં ભયંકર રોગચાળો ફાટ્યો છે આપણા ભારતમાં આવતા પણ વાર લાગે અને જો આવી ગયો તો ઓફિસ ચાલુ થશે પણ નહીં
જ્યોતિ: તો આપણે શું કરીશું આપણું ઘર કેવી રીતે ચાલશે?
દિપક: હું એ એના જ વિચારમાં રહું છું કે હવે શું થશે?
જ્યોતિ: તમે ચિંતા ના કરો હું મારી મમ્મીને ફોન કરું છું એ જરૂર રસ્તો બતાવશે (જ્યોતિ તેની મમ્મીને ફોન કરે છે) મમ્મી દીપકની ઓફિસ આજે વીસ પચ્ચીસ દિવસથી બંધ છે અને ચીનમાં ફેલાયેલી જો બીમારી આપણા શહેરમાં જોવા આવી તો કોઇ શક્યતા જ નથી કે એમની ઓફિસ ખોલે(થોડી વાર વાત સાંભળી અને પછી) શું મમ્મી તું પણ કેવી વાત કરે છે મારા સસરાની આવ્યા હતા ત્યારે મેં તને ફોન કર્યો હતો એ વખતે તે મને સલાહ આપી અને મેં તેમને અહીંથી રવાના કરી દીધા હવે મારાથી એમની પાસે  કઈ રીતે જવાય ના ના મમ્મી મારાથી એ નહીં થાય જો તારાથી મારા માટે કંઈ ન થઈ શકે તો વાંધો નહિ (ફોન મૂકી દે છે)
દિપક: જ્યોતિ શું કહ્યું મમ્મીએ
જ્યોતિ: મમ્મી તો કહે છે આપણે ગામડે જતા રહીએ પણ દિપક આપણા કેમ જવાય આપણે જઈને તો પણ પપ્પા આપણને ઘરમાં પગ મૂકવા પણ આપશે નહીં
દિપક: પપ્પા કદાચ આપણે પ્રેમથી બોલાવશે પણ આપણે કયા મોઢે એમની પાસે જઈએ
જ્યોતિ: આમ બધુ જ વાંક મારો  છે
દિપક: ના જ્યોતિ વાંક તારો નહિ પણ મારો હતો પપ્પા મારી પાછળ પાછા આવ્યા એ વખતે મેં એમની માફી માગી અને તું રોક્યાં હો તો આજે આ પ્રશ્ન ઉભો ન થયો હોત અને હું ક્યારનો તને લઈ ગામડે જતો રહ્યો હોત(દીપક અને જ્યોતિ રડે છે)
જ્યોતિ: ના દિપક મારો જ વાંક છે હું મારી મમ્મીની  વાતમાં આવી ગઈ હતી એટલે વાંક મારો છે
દિપક: ના વાંક મારો છે
(પિતા ગામડેથી આવે છે)
પિતા: ના વાંક તમારો હતો કે મારો હતો બસ સમય થોડો ઘણો ખારો હતો... બેટા હવે તમારે કોઇ ચિંતા કરવાની જરૂર નથી મને બધી જ ખબર કયારની પડી ગઈ હતી કે મારો દીકરો તકલીફમાં છે
દિપક: તમને કોને કહ્યું પપ્પા
પિતા: બેટા તારો બાપ  છું હજારો માઈલ દૂર રહેતા દીકરાને કોઈ તકલીફ હોય ને તો મા-બાપને ચેન થી જીવવા નથી દેતી વહુ બેટા તૈયાર થઈ જાઓ હું તમને લેવા માટે આવ્યો છું
(દીપક અને જ્યોતિ પગે લાગે છે)
દિપક: પપ્પા અમને માફ કરી દો
જ્યોતિ: પપ્પા બધો જ વાંક મારો છે
પિતા: (હસતા હસતા) એ બધું પછી વિચારશું હમણાં ફટાફટ તૈયાર થઈ જાવ ચીન થી આવેલો આ રોગ હવે અહીંયા પણ આવી ગયો છે અને તમારા આ શહેરમાં પહેલાં આવશે એટલે આપણે અહીંયાથી જલ્દી નીકળી જવું જોઈએ
જ્યોતિ: પપ્પા એક દિવસ રોકાઈ જઈએ તો
પપ્પા: આ વખતે રોકાવા નહીં પણ મારા દીકરા અને વહુ ને લેવા માટે આવ્યો છું એ પણ ગાડી ભાડે કરીને
દિપક: પપ્પા તમે અમારા માટે કેટલું કરશો
જ્યોતિ: હું તો અત્યાર સુધી એ જ સમજતી હતી કે ગામડાના ગમાર સાસુ સસરા કંઈ જ કામના નથી પણ હવે મને સમજાયું કે માથે મા બાપ નથી પડતા પણ મા-બાપને માથે આપણે પડીએ છીએ
દિપક અને જ્યોતિ: મારા જેવી ભૂલ ક્યારેય કોઈ કરતા નહીં
પિતા: એ મોટી મોટી વાતો રહેવા દો જલ્દી કરો નહીં તો અહિંયા જ રહી જવું પડશે બેટા ખબર પડી હવે
દિપક: મારા પપ્પા હવે તો બધું જ સમજાઈ ગયું"માથે પડ્યા બાપા કે અમે".....
         વર્ષા જે. લીંબાણી.

Wednesday, May 6, 2020

"કેવો ગજબ થઈ ગયો"...

જુઓ તો ખરા બધા આ કોરોના આવ્યો ને કેવો ગજબ થઇ ગયો
lockdownથી તો બધાના વિચારો જ બદલાઈ ગયા કેવો ગજબ થઇ ગયો,
ઘેટા ની માફક શહેરમાં ભાગનારા ગામડા ભણી આવી ગયા કેવો ગજબ થઇ ગયો,
ન ગમતા મા-બાપ પણ  વહાલા થઈ ગયા જુઓ તો ખરા કેવો ગજબ થઇ ગયો,
ખુલ્લું ને ચોખ્ખું આકાશ આજે સૌને નિહાળવા મળ્યુ કેવો ગજબ થઇ ગયો,
પક્ષીઓ મુક્ત પણે આકાશમાં વિહરતા જોવા મળ્યા કેવો ગજબ થઇ ગયો,
નદીઓના નીર નિર્મળ થઈ પોતાની મસ્તીમાં વહેવા લાગ્યા કેવો ગજબ થઈ ગયો,
ઓઝોન વાયુના સ્તર તો જુઓ આપો આપ પુરાવા માંડ્યા  કેવો ગજબ થઈ ગયો,
પશુ સૃષ્ટિમાં પણ આપણને વધારો થતો જોવા મળ્યો કેવો
ગજબ થઇ ગયો,
પૈસાની સાથે માણસની કિંમત પણ આપોઆપ સમજાઈ ગઈ કેવો ગજબ થઇ ગયો,
નાના-મોટા સૌમાં રહેલી સુષુપ્ત શક્તિઓ બહાર આવી ગઈ કેવો ગજબ થઈ ગયો,
કામવાળી આવતી બંધ થતા જકડાયેલી નસો ખૂલી ગઈ કેવો ગજબ થઇ ગયો,
ડાયાબિટીસ બીપી કે તાવ જેવી બીમારીઓ જાણે લુપ્ત થઈ ગઈ કેવો ગજબ થઈ ગયો,
કોરોના થી તો અઘટિત ઘટના ઓ ઘટતી જોવા મળી કેવો ગજબ થઈ ગયો,
ગૃહલક્ષ્મીના ગુણોને  સૌએ lockdown માં જાણ્યા કેવો ગજબ થઇ ગયો...
           વર્ષા લીંબાણી.........

એની તો માથાકૂટ છે...

મહાભારત ના મર્મ કે ધર્મને ના સમજતા દ્રૌપદી બની યુદ્ધના નગારા વગાડું છું એની તો માથાકૂટ છે

પાંચ પાંડવોને સાથે રાખ્યા કર્ણને અળગો રાખ્યો માતા કુંતાએ યુદ્ધ ટાણે એની તો માથાકૂટ છે

હૈયુ બળતું હતું પણ હોઠથી કંઈ ન બોલ્યા મૂંગા મોઢે બેસી રહ્યા પિતામહ એની તો માથાકૂટ છે

અર્જુનને નિમિત્ત બનાવી ભગવાને ગીતા કીધી પણ આજ દિન સુધી મને ના સમજાણી એની તો માથાકૂટ છે

કોઈ ઝઘડાને કે વાતના વતેસર ને અધ્યાયમાં ખપાવી ગીતાજી નું મહત્વ ઘટાડુ છું એની તો માથાકૂટ છે

સવાર બપોર સાંજ ભગવાને યાદ કર્યા વગર પાડાની વૃત્તિ થી જીવું છું એની તો માથાકૂટ છે

જન્મથી માંડી મૃત્યુ વચ્ચેના સમયમાં આમથી તેમ ફરૂ છું કઈ કરવું નથીને અંતરથી નાદ કરું છું એની તો માથાકૂટ છે

ઘર કુટુંબ  કે સમાજમાં મહાભારત સર્જાય છે ત્યારે દ્રૌપદી બની જાઉં છું પણ કૃષ્ણ આવતો નથી એની તો માથાકૂટ છે

                        વર્ષા લીંબાણી

Friday, May 1, 2020

*સ્ત્રી એટલે.. વરદાન....*

"જો ભગવાન મને કંઈક માગવાનું કહે તો"..?

જો ભગવાન મને કંઈક માગવાનું કહે તો તે મારા માટે ભાગ્યની વાત છે. એક અણમોલ લાહવો છે. મળેલી તકને ઝડપવા હું તત્પર છું તેથી ઘણું બધું વિચાર્યું
એ તો ફ્લેટ ફિયાટ અને ફોન, તેના માટે સૌ કોઈ લે છે લોન.
મને ઘણી વખત વિચાર આવે કે આજે ભૌતિક સુખની પાછળ લોકો એટલા બધા ગાંડા ઘેલા થયા છે. હું શા માટે ભગવાન પાસે ધન, દોલત, માલ, ખજાનો હીરા-મોતી અને ઝવેરાત ન માગું ? જેનાથી મારા જીવનની જરૂરિયાત મુજબ મને ભૌતિક સુખ મળી શકે પણ તે ભૌતિક સુખથી મારા જીવનનો વિકાસ છે ખરો !
 એ પ્રશ્ન થતાં જ મારું મન બદલાયું ભગવાને મને માગવાની તક આપી તો હું ભગવાન પાસે કંઈક વિશેષ માંગુ ભગવાનને કહું ભગવાન તું મને ડોક્ટર એન્જિનિયર વકીલ પ્રોફેસર બનાવે પણ માનવીનું મન ચંચળ છે, તે તરત જ બદલાઇ જાય,
ડોક્ટર બની બધાની સેવા કરું સમાજની સીતા ઘણાઉ, મારા ઘરમાં સુતેલા મા-બાપની સેવા ન કરું તો?
બીજાના કોયડા ઉકેલવામાં પોતે જ ક્યાં કોયડો બની જવું તો?
બધાને વિદ્યા આપવાનો દાવો કરું પણ મારા જીવનના અભ્યાસમાં ક્યાંક કચાશ રહી જાય તો?
એન્જિનિયર બની મોટી મોટી ઇમારતો બનાવું પણ મારા જ કુટુંબની ઇમારત જો ડગમગી જાય અને હું કંઈ ન કરી શકું તો?
મોટી મોટી ડિગ્રી મેળવવા છતાં પણ જો હું સરવાળે શૂન્ય જ છું તો મારી ભગવાન પાસે શું માંગવું? ભગવાન પાસે બધી ડિગ્રી ફીકી પડી જાય એવું કંઈક વિશેષ શું છે !
 હે! પ્રભુ તે મને આ દુનિયામાં દીકરી તરીકે મોકલી છે તો હું વધું કંઈ ન માગું તારી પાસે, એટલું જ માંગીશ તું મને આદર્શ નારી બનાવજે,
यत्र नार्यस्तु पूज्यंते, रमंते तत्र देवता।
નારીનું પૂજન સૌથી પહેલાં જ થાય છે નારી ને શક્તિ ગણવામાં આવી છે તો ભગવાન તારી પાસે હું નારી શક્તિ માગીશ.
નારી ને સૌ કહે છે અબળા
કહેનારાના મન બન્યા નબળા
નારી તો બની છે પ્રબળા
 સહેલા થયા છે કામો સઘળા.
નારી પોતાના જીવનની તમામ ક્ષણ બીજાના માટે નૌછાવર કરવા તૈયાર રહે છે નારીનું જીવન ચાર તબક્કામાં વહેંચવામાં આવ્યું છે
કન્યાત્વ, ભગિનીત્વ, પત્નીત્વ અને માતૃત્વ.
પહેલા તે કન્યા હતી તે કાળે હસતી જાય હસાવતી જાય રમતી જાય રમાડતી જાય સૌનો પ્રેમ જીતતી જાય.
પછી તેનું પ્રતિનિધિત્વ રૂપ જોઈએ. તો તે પોતાના ભાઈને નિરપેક્ષ અને નિરપેક્ષ પ્રેમ કરતી હોય છે કોઈ પણ સ્વાર્થ વગર નો પ્રેમ એટલે ભાઈ બહેન નો પ્રેમ. આવો પ્રેમ ભાઈ ભાઈ ક્યારેય નથી કરી શકતા.
પછીનો તબક્કો પત્નીત્વનો. પોતાના જીવનનું અસ્તિત્વ ભૂલીને જીવનને  પતિમાં ભેળવી દે છે. તે મકાનને ઘર બનાવે છે, ઘરને સ્વર્ગ બનાવે છે.
નારી વગરનું જીવન
બન્યું છે ઉજ્જડ વન.
કામ કરે છે નારીના નયન
જીવન બને છે સાચું ઉપવન.
નારી  ઘર કુટુંબ અને સમાજ બધા ને ધ્યાનમાં રાખે છે, કારણકે વણમાગી ભગવાને તેને તે શક્તિ આપી છે, અને વળી હું તો ભગવાન પાસે શક્તિ માંગું છું,
"નારી વિચારે છે સૌનું હિત,
આપજે પ્રભુ જીવનમાં જીત."
નારી નો મહત્વનો તબક્કો માતૃત્વ.
આખું જીવન સમર્પણ કરનાર મા પોતાના બાળક ઉપર પણ હક રાખી શકતી નથી. ભગવાન પાસે હું આદર્શ નારી બનવાની શક્તિ માંગી ને મારા જીવનને ઉચ્ચ શિખરે પહોંચાડવા માંગું છું. મારી જો લાયકાત હશે તો ભગવાન મને અચૂક શક્તિ આપશે.
અંતે એટલું તો જરૂર કહીશ
"નારીનો મળી જશે સૌ કોઈને પ્રેમ,
સૌ lockdown માં પણ છે હેમખેમ...
              વર્ષા લીંબાણી..

Monday, April 27, 2020

ગૌરવ... ગઝલ

શબ્દોને પકડીને કેદ કરવાની આણ છે...
ને કવિઓને કરફ્યુના લાગ્યાની જાણ છે...

ઘર ઘરમાં આજે જાણે મૂર્છિત થઇ બેઠા..
કોરોનાના પણ જાણે લાગેલા બાણ છે...

જ્યાં જુઓ ત્યાં રાશનના પેકેટ ભરાય છે..
તો પણ કે'તા રહેતા હમણાં ઘરમાં તાણ છે...

ઘરમાં જ રહેવાનું છે સલામત રહેવું છે..
બાકી તો કિનારે આવીને ડૂબતાં વહાણ છે...

બનવું છે એક મિસાલ જગતમાં મારે પણ..
વિશ્વના માર્ગદર્શક બનવાનીએ આણ છે...jn

Saturday, April 25, 2020

ક્રિકેટ...

આજના યુગમાં આપણે સૌ બાળકો કે માતા-પિતા સતત ભણતરનો ભાર લઇ ફરતા રહ્યા છીએ. તેવા સમયમાં મારું મન કંઈક અલગ જ વિચાર કરી રહ્યું છે. હું એક એવા વિષયને ન્યાય આપવા જઈ રહી છું કે તે વિષય અબાલ-વૃદ્ધ સૌને આનંદ થી નચાવી ઊઠે તેવો છે મારો વિષય છે"ક્રિકેટ"
જ્યારે મેચ રમાતી હોય ત્યારે મોટા મોટા વેપારીઓ પોતાના ઉદ્યોગ-ધંધા પડતા મુકી ક્રિકેટ જોવા તલ્લીન થઈ જાય છે ગ્રાહકો પણ ખરીદી કરવાનું ભૂલી ટીવી પરનું લાઈવ પ્રસારણ જોવામાં મગ્ન થઈ જાય છે. ચોરી ચૂંટી યુવાનોની ભીડ જમા થઈ જાય છે અને ફાઇનલ હોય ત્યારે! ત્યારે તો પૂછવું જ શું ? જાણે ઉત્સવ હોય તેવું વાતાવરણ ઊભું થઈ જાય છે. ભારત વિજય થાય તો તો દેશભરમાં દિવાળી સર્જાય છે અડધી રાત્રે વિજય ના સમાચાર મળે અને ફટાકડા થી આખું આકાશ નવરંગી બની જાય. એ જ સૌની પ્રિયતા નું પ્રતિક છે આજે બાળકો ટીવી કમ્પ્યુટર મોબાઇલમાં સતત વ્યસ્ત રહે છે. મેદાનની રમતો માં તો કોઈનું ધ્યાન જ નથી તે વિશેનું કોઈની પાસે જ્ઞાન પણ નથી પણ ક્રિકેટ એવી રમત છે કે આજે પણ બાળકો રમવા માટે તત્પર હોય છે. ક્રિકેટ એ મારા જીવન સાથે સંકળાયેલી છે, ક્રિકેટથી મારુ શારીરિક બૌદ્ધિક વિકાસ થાય છે તેની સાથે સાથે મારો આધ્યાત્મિક પણ વિકાસ થાય છે. પણ આપણે ને પાછો પ્રશ્ન ઊભો થાય આધ્યાત્મિક વિકાસ કેવી રીતે ?
આજ દિવસ સુધી આપણે ચોગ્ગા અને છગ્ગા જોયા કોમેન્ટ્રી સાંભળી આનંદ માણ્યો છે પણ ખરેખર ક્રિકેટ મારા જીવન સાથે સંકળાયેલી છે ક્રિકેટમાં 11 ખેલાડી હોય છે તેવી જ રીતે પાંચ જ્ઞાનેન્દ્રિય પાંચ કર્મેન્દ્રિય અને એક મન એ મળી ૧૧ થાય છે આમ જોતા મારા જીવનમાં પણ જ્ઞાનેન્દ્રિય કર્મેન્દ્રિય અને મન મળીને 11 ખેલાડીઓ છે તે મારા જીવનરૂપી મેદાનમાં સતત રમતા હોય છે ક્રિકેટ રમવા માટે બેટ્સમેનની જરૂર પડે છે તે  બેટ્સમેન એટલે હું પોતે. બેટ્સમેન આઉટ ન થાય તે માટે તેણે સ્ટમ્પથી સાચવવાનું હોય છે આપણા જીવનમાં પણ જ્ઞાન કર્મ અને ભક્તિ રૂપી સ્ટમ્પ છે તેની સાચવવાના હોય છે. જ્યાંથી મળે ત્યાંથી જ્ઞાન મેળવવું તે જ્ઞાનને સત્કર્મમાં વાપરી મારું કર્મ મહાન બનાવું અને ભક્તિથી મારા જીવનમાં શક્તિ નિર્માણ કરૂ. ક્રિકેટમાં સ્ટમ્પથી સાચવવા માટે બેટ આપવામાં આવે છે બેટ્સમેન બેટ દ્વારા સ્ટમ્પને સાચવે છે તેવી જ રીતે ભગવાને પણ મને બુદ્ધિ રૂપી બેટ આપ્યું છે અને મનરૂપી બોલ આપ્યો છે તેના વડે જ્ઞાન કર્મ અને ભક્તિ રૂપી સ્ટમ્પને હું સાચવી શકુ. ક્રિકેટના મેદાનમાં એમ્પાયર હોય છે તેનો નિર્ણય આખરી હોય છે, એમ્પાયર નો નિર્ણય સૌને માન્ય રાખવો પડે છે, તેની આગળ કોઈનું કંઈ પણ ચાલતું નથી તેવી જ રીતે મારા જીવનના એમ્પાયર પણ ભગવાન છે, મારા જીવનના બધા જ નિર્ણયો તેના હાથમાં છે તેનો નિર્ણય માન્ય રાખ્યા વગર છૂટકો જ નથી. તેની આગળ આપણો કોઈ ગજ વાગે નહીં ક્રિકેટની રમત જોનાર અને રમનાર સૌને આનંદ આપે છે ક્રિકેટની રમતમાં કોમેન્ટ્રી બોલવામાં આવે છે. કોમેન્ટ્રી  બોલવાથી બધાનું ધ્યાન એકાગ્ર થાય છે, જો હું સમજી ને ક્રિકેટ રમું તો શારીરિક વિકાસની સાથે સાથે મારો આધ્યાત્મિક વિકાસ પણ થાય છે અને જીવનરૂપી રમતમાં સફળતા મેળવી મારા એમ્પાયર ની હું લાડકી બની શકુ છું
આપણા દેશમાં કેટલાય ખેલાડીઓ ક્રિકેટની રમત થી પોતાના જીવનની સામાન્ય સ્થિતિમાંથી વૈભવશાળી બની ભારતનું નામ રોશન કર્યું છે, કપિલદેવ, મહેન્દ્રસિંહ ધોની જેવા ક્રિકેટરોએ તો આખા વિશ્વમાં નામના ઉભી કરી છે. ક્રિકેટ આર્થિક વિકાસ પણ કરી શકે છે આપણે ક્રિકેટની રમતને માત્રને માત્ર રમત ના સમજતા તેના પર ઊંડાણપૂર્વક વિચારીએ તો મારા જીવનના પ્રત્યેક તબક્કામાં મને મદદગાર થાય છે
શારીરિક વિકાસ કરતી ક્રિકેટ, બૌદ્ધિક વિકાસ કરતી ક્રિકેટ, આધ્યાત્મિક વિકાસ કરતી ક્રિકેટ, મારા જીવન સાથે સંકળાયેલી ક્રિકેટ, સૌના જીવનમાં પ્રેરણા આપતી ક્રિકેટ... *વર્ષા લીંબાણી*

Wednesday, April 22, 2020

ભારત વિર... ગઝલ

જીંદગીનો પણ ભરોસો કયાં રહ્યો છે...
વાયરસ કયાંથી એ કોરોના ખર્યો છે...

ઉંબરે આવી ઉભુ છે મોત કે પછી..
માનવીને  તોડવા  પ્રપંચ  કર્યો  છે...

કોખમાં માઁ ભારતીની ભલભલો પણ..
જાત  આખી સાથ  લાવી  મર્યો છે...

કાંઈ તો છે  તપ કે એના જેવુ  કંઈક..
એટલે જ એ કૃષ્ણ અવતરીને ફર્યો છે...

વેદ ગીતા ઉપનિષદનું  આ જગત  છે...
સોળ વર્ષનો બાળ મોતની સામે ધર્યો છે..jn

Monday, April 20, 2020

કોરનટાઈન... ગઝલ

શહેર આખું લઇ લીધું છે બાનમાં..
ને પછી હું કયાં રહયો છું ભાનમાં...

લાકડીના સોળને જે ઓળખે..
સમજણે કયાં કોઈ સમજે શાનમાં...

રહે છે ફરતો બાપના એ બાગમાં..
ભાઈબંધ જાણે ચડ્યા છે જાનમાં...

માનવી માનવ બનીને ચાલજો..
કૃતજ્ઞી થઇ યાદ કરજો માનમાં...

સુરક્ષિત ઘરમાં રહીશું માણતા..
દોડતા જગતને ભરીશું બાનમાં...jn

Sunday, April 19, 2020

અમૂલ્ય દેહ...

*કોઈ વેદ,પુરાણ,ગીતા,રામાયણ,મહાભારત ન વાંચો તો વાંધો નહિ પણ એકવાર "શરીરશાસ્ર"નો અભ્યાસ કરવો એ વેદ-પુરાણ વાંચ્યા બરાબર જ છે.*

*(વૈજ્ઞાનિકો માનવ શરીરને જાણી શા માટે અચંબો પામી રહ્યા છે)*
માનવ શરીર અદ્ભૂત છે

*મજબૂત ફેફસા*
આપણા ફેફસાં દરરોજ 20 લાખ લિટર હવાને ફિલ્ટર કરે છે. આપણને એનો અંદેશો પણ નથી આવતો. જો ફેફસાંને ખેંચવામાં આવે, તો તે ટેનિસ કોર્ટના એક હિસ્સાને આવરી લેશે.

*આવી કોઇ ફેક્ટરી નથી*
આપણું શરીર દર સેકન્ડે 25 કરોડ નવા સેલ બનાવે છે. વળી દરરોજ 200 અબજથી વધુ રક્ત કોશિકાઓ ઉત્પન્ન થાય છે. દર વખતે શરીરમાં 2500 અબજ રક્ત કોષો હોય છે. લોહીના એક ટીપામાં 25 કરોડ કોશિકાઓ છે.

*લાખો કિલોમીટર મુસાફરી*
માનવ રક્ત દરરોજ શરીરમાં 1,92,000 કિલોમીટર મુસાફરી કરે છે. આપણા શરીરમાં સરેરાશ 5.6 લિટર લોહી છે, જે દર 20 સેકંડે એકવાર સમગ્ર શરીરમાં ફરી લે છે.

*ધબકારા*
તંદુરસ્ત વ્યક્તિનું હૃદય દરરોજ 100,000 વખત ધબકે છે. તે વર્ષમાં 30 કરોડ કરતાં વધુ વખત ધબકી ચૂક્યું હોય છે. હૃદયના પંમ્પિંગનું દબાણ એટલું વધારે હોય છે કે તે લોહીને 30 ફુટ જેટલું ઉપર ઉછાળી શકે છે.

*બધા કેમેરા અને દૂરબીન નિષ્ફળ*
માનવ આંખ એક કરોડ રંગો વચ્ચેનો બારીકમાં બારીક તફાવત પારખી શકે છે. હાલમાં વિશ્વમાં એવું કોઈ મશીન નથી જે તેની સાથે સ્પર્ધા કરી શકે.

*નાકમાં એર કંડિશનર*
આપણા નાકમાં કુદરતી એર કન્ડીશનર છે. તે ઠંડી હવાને ગરમ અને ગરમ ​​હવાને ઠંડી કરી ફેફસાંમાં જવા દે છે.

*કલાક દીઠ 400 કિ.મી. ની ગતિ*
ચેતાતંત્ર શરીરના બાકી હિસ્સામાં કલાકના 400 કિલોમીટરની ઝડપે જરૂરી સૂચનાઓનું પ્રસારણ કરે છે. માનવ મગજમાં 100 અબજ કરતાં વધુ નર્વ સેલ્સ છે.

*જબરદસ્ત મિશ્રણ*
શરીરમાં 70 ટકા પાણી છે. આ ઉપરાંત મોટા પ્રમાણમાં કાર્બન, જસત, કોબાલ્ટ, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, ફોસ્ફેટ, નિકલ અને સિલિકોન છે.

*અજબ છીંક*
છીંકતી વખતે બહાર ફેંકાતી હવાની ઝડપ પ્રતિ કલાક 166 થી 300 કિલોમીટર સુધી હોઈ શકે છે. ખુલ્લી આંખે છીંકવું અશક્ય છે.

*બેક્ટેરિયાનું ગોદામ*
માનવ શરીરનું ૧૦ ટકા વજન એમાં રહેલા બેક્ટેરિયાને કારણે છે. એક ચોરસ ઇંચ ત્વચામાં 3.2 કરોડ બેક્ટેરિયા હોય છે.

*ઇએનટીનું  વિચિત્ર વિશ્વ*
આંખો બાળપણમાં જ પુરેપુરી વિકસી ચૂકે છે, બાદમાં તેમાં કોઈ વિકાસ થતો નથી. જ્યારે નાક અને કાનનો વિકાસ સમગ્ર જીવન પર્યંત ચાલુ રહે છે. કાન લાખો અવાજોમાં ભેદ પારખી શકે છે. કાન 1,000 થી 50,000 હર્ટ્ઝ વચ્ચેનાં અવાજનાં મોજા સાંભળી શકે છે.

*દાંતની કાળજી લો*
માનવ દાંત શીલા જેવા મજબૂત છે. પરંતુ શરીરના અન્ય ભાગો પોતાની કાળજી પોતે જ લે છે, જ્યારે દાંત બીમાર થયા પછી પોતાને સુધારવા માટે સક્ષમ નથી.

*મોંમાં ભીનાશ*
માનવ મોંમાં દરરોજ 1.7 લિટર લાળ બને છે. લાળ ખોરાકનું પાચન કરે છે તે ઉપરાંત જીભમાં રહેલી 10,000 કરતાં વધુ સ્વાદ ગ્રંથિઓને ભેજવાળી રાખે છે.

*પલક ઝપકતાં*
વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે પલક ઝપકવાથી આંખોનો પરસેવો બહાર નીકળે છે અને તેમાં ભીનાશ જળવાઇ રહે છે. પુરૂષોની સરખામણીમાં સ્ત્રીઓ બમણી વાર પલક ઝપકાવે છે.

*નખની કમાલ*
અંગૂઠાના નખ સૌથી ધીરે ધીરે વધે છે. જ્યારે મધ્યમ આંગળીના નખ સૌથી વધુ ઝડપે વધે છે.

*દાઢીના વાળ*
પુરુષોમાં દાઢીના વાળ સૌથી ઝડપી વધે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ આખું જીવન દાઢી ના કરે તો એની દાઢી 30 ફુટ લાંબી હોઈ શકે છે.

*ખોરાકનું ગણિત*
વ્યક્તિ સામાન્ય રીતે ખાવા પાછળ પાંચ વર્ષની જિંદગી ખર્ચે છે. જીવનપર્યંત આપણે આપણા વજન કરતાં 7,000 ગણો વધારે ખોરાક ખાધો હોય છે.

*વાળ ખરવાની પરેશાની*
એક તંદુરસ્ત માણસના માથામાંથી દરરોજ 80 વાળ ખરતા હોય છે.

*ડ્રીમ વર્લ્ડ*
બાળક દુનિયામાં આવે તે પહેલા પણ એટલે કે માતાના ગર્ભાશયમાં જ સ્વપ્ન જોવાનું શરૂ કરે છે. વસંત ઋતુમાં બાળક ઝડપથી વિકાસ પામે છે.

*ઊંઘનું મહત્વ*
ઊંઘ દરમિયાન માણસની ઉર્જા બળે છે. મગજ મહત્વપૂર્ણ માહિતીનો સંગ્રહ કરે છે. શરીરને આરામ મળે છે અને સમારકામનું કામ પણ થાય છે. ઊંઘ દરમિયાન જ શારીરિક વિકાસ માટે જરુરી હોર્મોન્સ મુક્ત થતા હોય છે.

*તેથી તમારા કિંમતી શરીરનું ઓછું મૂલ્યાંકન કરશો મા* 🙏😇

માંટે ભગવાન ને દિવસ માં 3વાર અચૂક યાદ (આભાર પ્રગટ કરશો )કરશો સવારે ઉઠી ને ,જમતી વખતે અને રાતે સૂતી વખતે

*🙏🌹❤️🌹🙏*

સમયની ગતિ...

કવિની કલમ છે એ કયાં અટકવાનો છે..!
માણસ છે એટલે આમતેમ ભટકવાનો છે...

જીવન જરૂરિયાત છે કેટલીક દુકાન ખૂલે..
એટલે એ વ્યસન વાળાને ખટકવાનો છે...

મફતિયાની એક જમાત આખી ઉભી છે..
વસુકી ગયેલા ઢોરની જેમ ભટકવાનો છે...

પરિવાર સાથે ઘરમાં રહીશું સુરક્ષિત રહીશું..
કોને ખબર *કોરોના* કયાંથી લટકવાનો છે..!

ખડે પગે રહે છે સમાજનો ક્ષુદ્ર વર્ણ નિડર થૈ..
રખડતી ભટકતી બલાને ડંડો પટકવાનો છે...

ચાઇનાના માલમાં કયાં કોઈ બાંહેધરી આપે..
ચલે તો ચાંદ તક.. રાત સુધી ચમકવાનો છે...

કલી કાળને નાથ નાથવા તૈયાર છે જગત..
સમયની ગતિ અવિરત છે કયાં અટકવાનો છે..!.jn

Thursday, April 16, 2020

સુરાવલીનો નાદ...

સુરાવલીના સૂર આજ ગાય છે..
સૌની આશાઓ આજે બંધાય છે..

ભાવ સાથે જે શબ્દોના તાલ છે..
સૌની અનોખી એવી તે ચાલ છે...
આજ આવ્યો સુરાવલીનો નાદ છે..
સૌની આશાઓ આજે બંધાય છે..
સુરાવલી ના સૂર...

છોડી ચાલ્યા છે વાદ ને વિવાદને..
ત્યજી આવ્યા છે આળસ પ્રમાદને..
મેં તો પાડ્યો સુરાવલીનો સાદ છે...
સૌની આશાઓ આજે બંધાય છે..
સુરાવલી ના સૂર...


ભાંગવી છે મારે આજ ભરમાર ને..
ચાલી આવી છે આખી
વણજાર જે..
હૈયે આવી સુરાવલીની યાદ છે...
સૌની આશાઓ આજે બંધાય છે..
સુરાવલી ના સૂર...

મંચ ખુલ્લો છે કોઈ અચકાયના..
હસતાં આનન છે કો'દી મચકાયના..
જગત આપે સુરાવલીની દાદ છે..
સૌની આશાઓ આજે બંધાય છે..
સુરાવલી ના સૂર...jn (jagat)

Saturday, April 11, 2020

જોયા છે....

પાળિયા બનીને પૂજાતા માણસ  જોયા છે..
સૂરજની બદલીને ભરતા ફાનસ જોયા છે...

લોહીના ગુણોની વાતો રહી ગઈ છે હવે..
બાપ સામે દાવો કરતા વારસ જોયા છે...

કળીયુગ આયો કળીયુગ આયો સૌ કોઈ બોલે..
આજેય સુદામા બનીને ફરતા પારસ જોયા છે...

મરી નથી માનવતા હજુ એ ક્યાંક ધબકે છે..
આદિત્ય સામે અમે લડતા આરસ જોયા છે...

જગતને જાણતા, માણતા, ચાહતા ને  સાલસ..
વસુંધરાની કોખમાં રમતા માણસ જોયા છે...jn

Monday, March 23, 2020

ઈશ્વર... ગઝલ..

મોતનો સોદાગર એવો ચાલ્યો છે..
શ્વાસની જાણે ઉઘરાણી આવ્યો છે..

ચાલે છે લોકો ભયભીત બનીને..
કોરોનાનો ભય ક્યાંથી લાવ્યો છે...

થઇ જાઓ લડવૈયા ને પડો સામે..
ભારતનો વિર આજે માગ્યો છે...

તત્પર છીએ તબિબોના સહકારે...
ક્રાંતિ તણો સૈનિક દિલમાં જાગ્યો છે...

સંતોની ભૂમિનું છે આ જગત મારું..
રાવણ જેવો રાવણ પણ ભાગ્યો છે...jn

Saturday, March 14, 2020

ભાગ્ય કે કર્મ...??

કાંટાની વચ્ચે ખીલતા ગુલાબ અમે જોયા છે...
કાદવની વચ્ચે ઉગતાં કમળ અમે જોયા છે...

એક શોભે ભગવાનને શિરે બીજુ શોભે છે કબરે...
તવાયફની વેણીમાં શોભતા મોગરા અમે જોયા છે...

અટકતા ભટકતા ને નડતા તોય રહેતા હરખાતાં..
વીર મારુતિના કંઠમાં ચડતા આંકડા અમે જોયા છે...

કોઈ સૂંઘતું નથી કોઈ તોડતું નથી કોઈ ખાતું નથી..
શિવજીના ડોકમાં લટકતા ધંતુરા અમે જોયા છે...

જગતની પાનખર આવતાં સૌ ખરવા માંડે છે...
વસંતના વાયરામાં નાચતાં કેસુડા અમે જોયા છે...jn

જે. એન. પટેલ (જગત)
રખિયાલ
(કાફિયા જાતિવાચક લીધો છે)

संगीत...

*संगीत से संबंधित कुछ तथ्य:-*

1. 🎼संगीत जितना भावपूर्ण है उतना ही अर्थपूर्ण है।

2. 🎼संगीत ही एक ऐसी कला है, जो आपके ऊपर प्रहार करता है, पर आपको दर्द नहीं होता बल्कि प्रहार जितना तीव्र होगा, सुकून उतना ही मिलेगा । 🤗

3. 🎼आत्मा का संगीत ब्रह्माण्ड के द्वारा सुना जा सकता है ।

4. 🎼संगीत दो आत्माओं के बीच अंतर दूर करता है।

5. 🎼संगीत और कला से विहीन मनुष्य साक्षात् पशु के समान है।

6. 🎼किताबों और संगीत से बेहतर कोई दोस्त नहीं हो सकता !

7. 🎼संगीत की कला दुनिया में सबसे बड़ा खजाना है।

8. 🎼यदि आपको पैदल चलना है तो संगीत सुनते चलें, सफर का पता ही नहीं चलेगा ।

9. 🎼सारी दुनिया की सबसे लोकप्रिय और प्रसिद्ध भाषा संगीत है।

10. 🎼संगीत ईश्वर का उपहार और पैगंबरों की कला है।

11. 🎼संगीत के बिना, जीवन एक रेगिस्तान में यात्रा के समान है।

12. 🎼जब तक आप संगीतमय रहते हो, तब तक संगीत रहता है।

13. 🎼संगीत वो भाषा है, जो पूरी दुनिया समझती हैं।

14. 🎼आप अकेले सभी स्वरों का मिलान नहीं कर सकते, इसके लिए एक दल की आवश्यकता होती है।

15. 🎼संगीत की महान कला इन्सान का सबसे बड़ा गहना है।

16. 🎼संगीत के बिना, सभी का जीवन खाली है।

17. 🎼जो संगीत से प्रेम करता हैं, वो स्वप्न का आनंद ले सकता है।

18. 🎼संगीत को किसी सीमा में नही बांधा जा सकता ।

19. 🎼चाहे दुनिया में कितनी अलग अलग भाषाएँ हो जाएँ, लेकिन संगीत से अच्छी कोई भाषा नहीं हो सकती है, जिसे सब समझते हैं ।

20. 🎼संगीत ईश्वर की ऐसी देन है, जिसे पशु-पक्षी और पेड़-पौधे तक समझते हैं ।

🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼